Do you prefer Milk Chocolate or Dark Chocolate? I really don't care!!! LOL I love them all.
Do you like just plain chocolate or do you like to bite into caramel, marshmallow, etc? Again I'm not picky. The only type of chocolate I don't like is the jelly filleds. Yucky!!
Now this might be gross to some but I will ask. Do you smell your chocolate before you eat it? I don't but a very good friend of mine does. I have to laugh because now both her daughters do it. LOL
Do you have a favorite chocolate that you just love! My favorite national brand is Dove, I think. There are so many to choose from.
Are you lucky to have a local chocolate company in your area? Who is it? Mine is Bomboy's Chocolate in Havre de Grace, MD. They are the bomb. They can be found on google and make the yummiest truffles! A couple of years ago, the owner's son started making ice cream! Thankfully they are 20 miles away/one way so we don't get there very often!!!! I usually give the teachers chocolate and I have gotten smart and order online because the place is a mob scene during the Christmas holiday!
When: July 28th
National Milk Chocolate Day is a special day for a special treat. Are you a "Chocola-holic"? If you are, you look forward to each and every chocolate related holidays.
There are lots of flavors of chocolate. Milk chocolate is enjoyed in candies and in baking. Milk chocolate is the favorite of millions of people. So, its only fitting that it gets its very own special national day.
Important Note: Don't be dyslexic about this special day. Today is a day for Milk Chocolate, not Chocolate Milk Day.
Lest there be any doubt about celebrating this day........ Today should be spent consuming and savoring generous amounts of your favorite milk chocolate treats.
Happy National Milk Chocolate Day!
Our research did not find the creator, or the origin of this day. Most likely, this sweet day was created by chocolate confectioners.
Tula: Sa Aking Katulong
Hindi ko na matandaan
kung kailan ko kinabagutan
ang gawaing bahay.
Marahil dahil araw-araw,
paulit-ulit lang ito.
Magwalis man ako ng sahig ngayon,
bukas ay may bagong dumi
na maghihintay sa akin.
Hindi ko na inaabangan ang mga bagong labas
na pampakintab.
Walang katapusan ang labada.
Lagi’y kailangang magpalit ng damit
ang asawang pawisin
at mga anak na gumugulong sa putikan.
Kailangang paghiwalayin
ang may kulay sa wala,
at ibuklod ang may mantsa.
Ayokong makipagtalo
kung mas mahusay ang bareta
sa sabong panlaba.
Pinagsawaan ko
ang mga ekperimento sa kusina.
Humahaba ang mga oras
ng espesyal na paghahanda
dahil kaybilis mawala
ang pagkain sa bunganga
at matunaw sa sikmura.
Hindi na baleng
walang bagong putaheng madiskubre,
huwag lang umiyak
nang dahil sa sibuyas.
Kaya,
mahal kong katulong,
inihahabilin ko sa iyo
bawat sulok ng aking tahanan.
Bahala ka na sa
sala, kusina at kubeta.
Hanap ako ng ibang gawain,
iyon daw tutuong trabaho
pagkat may buwanang suweldo.
Pasa-pasahan lang naman ang pagkaalipin.
Kaya’t bibilhin ko na
ang aking kalayaan.
Sa huling pagsusuri,
ang suliraning pambabae
ay usapin pa rin
ng mga uri.
Driver: Sweet Lover
Late last week I have to bring my ride to the car wash for i have to drive my friend to the airport early the next day. I had a hard time finding one still open when i remember this car wash that's open 24 hrs which cater mostly to passenger jeep. I was still next in line when I arrived and i decided to be friendly with the men, mostly jeepney drivers waiting and drinking some beers for i will not call this side of town your friendly neighborhood.
I also try to fix my side mirror but needed some tools, I ask the men around if I can borrow some tools. This 30ish men not only volunteer to lend me the tools but also offer to help me out. We talk just about anything while fixing my side mirror and when we finish and the boy is about ready to wash my car I ask where can I relieve myself. Sa gilid at dilim, kahit saan pwede naman, is the answer I got. While I'm doing my thing, the driver just stood beside me and start relieving himself too.
I was transfix by the long tool I saw on the driver and I realize that the he is aware on where I was looking at. He keep on talking to me and didn't put his tool back even when he's done doing his thing. Then he whisper me to follow him, he signal something to the boy doing the cleaning. He leads me inside one of the jeepney that on the far end of the lot, he put his arm on my shoulder when we sat and ask me if i like what i saw. I just froze and can't even look up to this man. He told me not to worry and that i'm going to enjoy my ride tonight. He lick my earlobe which send shiver all over my body, then my neck while he's trying to take my shirt off. He then lick and play with my nipples that put all my inhibition out the window. He then ask me if i want what i saw a while ago and again assured me not to worry and he will take good care of me.
He take his short and brief off follow by his shirt. He then lick and play with my nipples again and put my hands on his tool, "you're going to love this one, man". He then pull my head close to his dick "tsupain mo na, alam ko naman yan gusto mo e" i was out of my mind and just follow whatever this man is telling me. "Hayup ka! ang galing mo at ang sarap mong tsumupa!" His dick is now hard and fully erect, I must admit that this thing in front of me is by far the longest and biggest dick i had, it's 8 inches although it's head is not that big, shape more like a bullet but it's body is sure is fat. "sarap noh! sige sa iyo yan ngayon gabi at magsasawa ka sa titi ko". He then told me to take my short off and he's going to fuck me, i told him "no" and said that i don't think i can take his tool, in a firmer voice he told me again to take my short off. He put the cushion sets on the floor and position me in, then he lay on top of me. "wala pang nakakantot sa iyo, virgin pa puwet mo?" I told him no "may tatlo na, sabi nila nakantot nila ako pero bukod sa maliit titi nila, wala pa ata sa kalahati nang burat mo at mga payat pa". He kiss my ear and neck and said "ngayon siguradong makakantot ka na at ma di-divirginize ka na nang tuluyan. He continue kissing me till my nipples, he sucks, lick and bite while fingering my butthole, i was totally lost in the sensation his giving my body "a-asawahin kita ngayon PUTA ka, gagawin kitang babae!"
He spits saliva on my asshole and also on his hard trembling dick, he position his dick on the entrance of my asshole and in one quick move penetrate my body. I'm lost on what would i do, when he push more of his man meat inside me. On his third push, the pain just penetrate all over my body and beg him to stop and pull his dick.
"PUTA KA! kaya mo yan at tiisin mo at yan naman ang gusto nyong mga bakla kayo diba?"
I know he can see the pain and fright on my face and again beg him to stop just for a while. "Parang binibiyak ang buong katawan ko at hindi ko na talaga kaya, maawa ka na at hugutin mo muna," I said.
He replied, "Kaya mo yan at sa una lang masakit, parang babae ka rin na na-donselya ko. malaking tao ka naman e may mga nakantot nga ako na mas maliit pa sa iyo pero nakaya naman nila e. tiisin mo muna at pag pumutok and sarap sigurado na ikaw pa magmamakaawa sa akin na kantutin ka."
He kiss me on my lips, opening my mounth and exploring it, he finds my tongue and suck it. He kiss so good that i forgot the pain his huge dick is causing on me.
"PUTA ka! namnamin mo nang buong buo and titi ko, yan ang sagad at buong buo akong nasa loob mo."
Again the pain floods in but i can't do anything to stop this man from ravaging my whole body, He put his brief on my mouth and said "ganito ang kantot, gagawin kitang babae at pagkatapos ko sa iyo siguradong hahanapin mo na ito". He start pumping like crazy and don't care about the pain im into, he fuck hard, pulling his dick almost out of my butt then flanging in as quickly and deeply that i afraid im going to faint. After what seems as eternity he take his brief out of my mouth and start kissing me, this man is really one hell of a kisser, his kiss melts the pain away and I'm now willing to give whatever this man what's? He position my legs up his shoulder and now fucking my ass more vigorously, i won't let him stop kissing, i would pull his head even more closely when i feel he's pulling away from me. It's seems he's fucking me for more that 10 minutes already and the pain just increase with every minutes that pass.
"PUTA ka talaga ang sarap mo at mula ngayon bata mo na ako, PUTA ka hinde ako papayag na hinde maulit itong pagkantot ko sa iyo, kabit na kita ngayon at sabihin mong payag ka hayop ka! Ano payag ka bang maging kabit ko? OO, hinde rin ako papayag na hinde mo na ulitin sa akin ito! PUTA KA ang sarap mo talagang kantutin malapit na ako at sa loob muna kita didiligan, mamaya na sa second round kita papatikim nang tamod ko. PUTA KA talaga, AYYYANNNN NAAAAAA AKOOOOOO!!!!!!!!!
I also try to fix my side mirror but needed some tools, I ask the men around if I can borrow some tools. This 30ish men not only volunteer to lend me the tools but also offer to help me out. We talk just about anything while fixing my side mirror and when we finish and the boy is about ready to wash my car I ask where can I relieve myself. Sa gilid at dilim, kahit saan pwede naman, is the answer I got. While I'm doing my thing, the driver just stood beside me and start relieving himself too.
I was transfix by the long tool I saw on the driver and I realize that the he is aware on where I was looking at. He keep on talking to me and didn't put his tool back even when he's done doing his thing. Then he whisper me to follow him, he signal something to the boy doing the cleaning. He leads me inside one of the jeepney that on the far end of the lot, he put his arm on my shoulder when we sat and ask me if i like what i saw. I just froze and can't even look up to this man. He told me not to worry and that i'm going to enjoy my ride tonight. He lick my earlobe which send shiver all over my body, then my neck while he's trying to take my shirt off. He then lick and play with my nipples that put all my inhibition out the window. He then ask me if i want what i saw a while ago and again assured me not to worry and he will take good care of me.
He take his short and brief off follow by his shirt. He then lick and play with my nipples again and put my hands on his tool, "you're going to love this one, man". He then pull my head close to his dick "tsupain mo na, alam ko naman yan gusto mo e" i was out of my mind and just follow whatever this man is telling me. "Hayup ka! ang galing mo at ang sarap mong tsumupa!" His dick is now hard and fully erect, I must admit that this thing in front of me is by far the longest and biggest dick i had, it's 8 inches although it's head is not that big, shape more like a bullet but it's body is sure is fat. "sarap noh! sige sa iyo yan ngayon gabi at magsasawa ka sa titi ko". He then told me to take my short off and he's going to fuck me, i told him "no" and said that i don't think i can take his tool, in a firmer voice he told me again to take my short off. He put the cushion sets on the floor and position me in, then he lay on top of me. "wala pang nakakantot sa iyo, virgin pa puwet mo?" I told him no "may tatlo na, sabi nila nakantot nila ako pero bukod sa maliit titi nila, wala pa ata sa kalahati nang burat mo at mga payat pa". He kiss my ear and neck and said "ngayon siguradong makakantot ka na at ma di-divirginize ka na nang tuluyan. He continue kissing me till my nipples, he sucks, lick and bite while fingering my butthole, i was totally lost in the sensation his giving my body "a-asawahin kita ngayon PUTA ka, gagawin kitang babae!"
He spits saliva on my asshole and also on his hard trembling dick, he position his dick on the entrance of my asshole and in one quick move penetrate my body. I'm lost on what would i do, when he push more of his man meat inside me. On his third push, the pain just penetrate all over my body and beg him to stop and pull his dick.
"PUTA KA! kaya mo yan at tiisin mo at yan naman ang gusto nyong mga bakla kayo diba?"
I know he can see the pain and fright on my face and again beg him to stop just for a while. "Parang binibiyak ang buong katawan ko at hindi ko na talaga kaya, maawa ka na at hugutin mo muna," I said.
He replied, "Kaya mo yan at sa una lang masakit, parang babae ka rin na na-donselya ko. malaking tao ka naman e may mga nakantot nga ako na mas maliit pa sa iyo pero nakaya naman nila e. tiisin mo muna at pag pumutok and sarap sigurado na ikaw pa magmamakaawa sa akin na kantutin ka."
He kiss me on my lips, opening my mounth and exploring it, he finds my tongue and suck it. He kiss so good that i forgot the pain his huge dick is causing on me.
"PUTA ka! namnamin mo nang buong buo and titi ko, yan ang sagad at buong buo akong nasa loob mo."
Again the pain floods in but i can't do anything to stop this man from ravaging my whole body, He put his brief on my mouth and said "ganito ang kantot, gagawin kitang babae at pagkatapos ko sa iyo siguradong hahanapin mo na ito". He start pumping like crazy and don't care about the pain im into, he fuck hard, pulling his dick almost out of my butt then flanging in as quickly and deeply that i afraid im going to faint. After what seems as eternity he take his brief out of my mouth and start kissing me, this man is really one hell of a kisser, his kiss melts the pain away and I'm now willing to give whatever this man what's? He position my legs up his shoulder and now fucking my ass more vigorously, i won't let him stop kissing, i would pull his head even more closely when i feel he's pulling away from me. It's seems he's fucking me for more that 10 minutes already and the pain just increase with every minutes that pass.
"PUTA ka talaga ang sarap mo at mula ngayon bata mo na ako, PUTA ka hinde ako papayag na hinde maulit itong pagkantot ko sa iyo, kabit na kita ngayon at sabihin mong payag ka hayop ka! Ano payag ka bang maging kabit ko? OO, hinde rin ako papayag na hinde mo na ulitin sa akin ito! PUTA KA ang sarap mo talagang kantutin malapit na ako at sa loob muna kita didiligan, mamaya na sa second round kita papatikim nang tamod ko. PUTA KA talaga, AYYYANNNN NAAAAAA AKOOOOOO!!!!!!!!!
Tinikman Habang Tulog
Actually ang dami ko na ding experiences sa mga buhay-buhay at pasok na doon ang ang iba't-ibang karanasan sa sex na mostly sa kapwa ko din lalake. Tama, isa din po ako sa maraming KB readers na tagilid ang kasarian, discreet ika nga nila.
Una kong nadetect na mas crush ko mga lalake nung high school ako. Nung elementary kasi sa mga babae ako ngkakacrush. Sa katunayan nga I have my first sex experience with a girl when I was Grade 4 (pero this is not what I will share withyou).
Ang kwento ko ay nangyari nung vacation namin nung college sa probinsya namin. Nag-aaral kasi ako sa isang sikat na school sa city na medyo may kalayuan sa amin. state university sya pero one of the best sa region namin. Mahirap din makapasok dito, only the best din ika nga nila. Dahil medyo matalino ako (consistent honor student since elementary and high school) kaya known ako sa amin.
Sikat at hinahangaan ako. Medyo down nga lang ako sa extra curricular activities kaya naging Salutatorian lang ako nung high school. Pero sa class namin mas hinahangaan at nirerespeto ako ng mga classmates ko kaysa dun sa Vale namin na extra-curricular lang naman ang advantage. Plus magaling din kasi akong makisama and very friendly and approachable ung character ko.
So that's me. Physically naman, medyo lean ang body ko pero may hitsura. Normal lang ang height ko at 5'7" at matangos ang ilong.
So eto na yung kwento.
Timing kasi nung vacation namin may kasalan, pinsan ko yung kinasal. Dahil magaling ako sa decoration-making, ininvite nila ako to set the reception area. Sa bahay lang dahil wala din namang hotel sa amin. Malayo yung bahay nila sa amin at wala pa talagang jeep ba or ano man lang na masakyanan. Na-inform ako mga 4pm na at sabi daw sasamahan na lang ako maglakad ng isa ko pang pinsan na itago natin sa pangalang James pati yung kaibigan niya na itago din natin bilang Allen. Wag na natin pag-usapan si pinsan dahil supporting role lang naman sya dito pero si Allen super gwapo. Batang Jericho Rosales ang dating. Mga 17 pa lang yata sya tapos ako 20 na yata that time. Super amo ng mukha at ang katawan machong-macho. Sa hitsura pa lang at hubog ng katawan ay malilibugan ka na at alam mo pag masipsip mo ung alaga nun ay tyak na mapupuno ang bibig mo. Klaro talaga ang umbok sa kanyang harapan sa batang edad pa lang nya, kaya pinagnanasaan ko na din.
Di kami masyadong close, nakakapag-usap lang kami kapag dumadaan sila kasama ang pinsan ko. Paminsan naririnig ko silang nag-kukwento tungkol sa sexlife nila. Nalaman ko na nagjajakol din pala siya at ang dami daw talagang lumalabas sa kanya. Nakakalibog talaga. Pag bumibista ako sa amin during vacation gusto ko talagang tikman sya pero di nangyayari dahil discreet nga ako. Mahirap na no, di pa masyadong tanggap sa amin ang mga tulad namin.
Back to the story, sabi nila hihintayin na lang daw ako makapagbihis at sila ready na daw. So yun nga ininform ko lang mom ko sabay layas na kami. Nagdala na din ako ng extra clothes dahil sa hapon na at the following day pa daw kami makakabalik.
So after mga 45-minute walk, narating din namin ung house (ganun po kalayo). So greeting-greetings, shakehands sa mga relatives, beso-beso and all that. Medyo konti pa lang ang tao, ung mga involve lang sa preparation. Dahil malayo ang nilakad namin, pinaupo muna kami tapos nag-offer sila ng drinks. Tapos kwento-kwento hanggang dinner na.
After ng dinner, sabi ko I need to take a bath muna before ko umpisahan yung pagset ng area. Sabi ng tita rina ko (nanay ng pinsan kong ikakasasal) pasamahan daw ako kay pinsan James at kay Allen kasi sa poso lang naliligo ang mga tao doon at medyo mga 50 meters yung layo from the house tapos wala pang ilaw. So in short, kasama ko sina Allen at insan at nag-decide sila na maliligo na din. Sila naghubad talaga ng damit. As in wlang mga saplot samantalang ako nakashort ako. Di naman sila nangulit na paghubarin din ako, sinabi ko na lang na madumi na din kasi ang shorts ko kaya babasain ko na lang.
Pero kahit patay na patay ako kay Allen never ko syang sinilipan (di ko gawain yun). Sila ng pinsan ko ang nag-bibiruan dahil sabi ni insan wala daw siyang laban kay Allen kasi daw malaki talaga kay Allen kahit mas bata ito. Paminsan nagkakalapit kami ni Allen pagkumukuha sya ng tubig malapit sa aking area pero di klaro ang hugis ng ari nya kasi medyo madilim.
After namin maligo at makapagbihis, bumalik na kami sa haus tapos inumpisahan na mag-decorate. Di naman sa pagmamayabang, pero magaling ako dun.
Halos ako na nga gumawa lahat pero inaassist ako ni Allen na nagpapagana sa pagtatrabaho ko. Mga ala una na natapos ung ginawa namin at tulog na ang ibang bisita, kami na lang tatlo pati insan ko.
Sinabi ko sa insan ko pati kay Allen na pwede na silang matulog kasi patapos na man din. So nagsitulog na nga sila at doon na lang sila naglatag ng banig sa labas kasi may mga tao na sa kwarto. Nauna silang nakatulog, ako after ko pang magligpit ng mga gamit bago ako humiga. Di ako masyado dinadalaw ng antok kahit mga 2 oclock na yata un. Kung ano-ano na lang ang pumapasok sa isip ko hanggang sa maiisipan kong hawakan ang alaga ni Allen. Nahiga kasi ako sa tabi ni Allen at kahit na naka loose maong shorts sia kitang kita pa rin na malaki and sa loob nun kasi nga umuumbok talaga.
Nakiramdam muna ako at tinantya ko muna na tulog na nga ang lahat. Pati pinsan ko kitang-kita na tulog na tulog na dahil siguro sa antok kanina pa. Nang bumaling ako ng tingin ka Allen umiba pla sia ng posisyon na patagilid at nakatalikod na sa akin. Pero napansin ko kaagad na pinasok pla niya ang kamay nia sa loob ng kanyang shorts. So napaisip ako bigla at lalong kumakabog ang dibdib ko. Iniisip ko ano kaya kung kamay ko ang andun. Nakiramdam ulit ako at parang tulog na tulog parin talaga si Allen.
So ginawa ko na yung first move ko. Humarap ako kay Allen na nakatalikod naman sa akin. First pinatong ko muna ang braso ko sa tagiliran nya at wala siyang reaksyon. So natanto ko na tulog nga talaga sya. So pinagalaw-galaw ko ang kamay ko hanggang sa parang nakayakap na ako sa kanya.
Mga five minutes din ako sa ganong posisyon ng naramdaman ko na tumihaya sya, so ang kamay ko sa tyan na nya ngayon. Ang sarap ng pakiramdam andun pa lang. Medyo manigas nigas ang tiyan na ang sarap-sarap hipuin. Lalong nagloloko ang aking pag-iisip hanggang sa pinatong ko ang kamay ko sa kamay niya na nakahawak noon sa kanyang ari. Wala pa rin syang reaction.
Inalis ko ang kamay nya sa loob ng kanyang short at pinasok ko ang kamay ko and jackpot nahawakan ko nga ang ari nya na noon ay di pa masyado matigas pero ramdam ko na ang buong laki. Malaki nga talaga ang taba at smooth na smooth. Nilaro-laro ko muna mga 5 minutes hanggang sa super tigas na ito, siguro lampas yata ng 6 inches kasi yung ulo sumusulpot na sa garterline ng kanyang shorts. Di ko alam kung tulog pa rin ba siya o nagpapabaya lang.
Dahil di pa rin sa nagrereact, tinanggal ko na ang butones nya at zipper hanggang sa nakita ko nga ang kabuuan ng kanang pagkalalaki. Super laki talaga at ang puti at ang kinis kinis. Maputi din kasi siya. Tiningnan ko muna ang pinsan ko at ng masiguro ko na tulog pa rin saka ko sinalsal si Allen. Nararamdaman ko lalo siyang tumitigas, taas-baba ng taas-baba parin ang kamay ko hanggang sa di na ako makapagpigil at tsinupa ko na sya. Ang sarap-sarap talaga ang bango-bango niya. Para akong tumama nang lotto.
Alam kong gising na sya dahil sinasalubong na niya ang pag-ulos ko. Hanggang sa mga ilang pagtaas-baba ko pa ay naramdaman ko ang biglang pagtigas ng ari nya at tumaas din ang puwetan nya at bigla na lang sumabog ang katas niya na super dami at manamis-namis. Nilunok ko lahat at pinatagal ko pa sa bibig ko ang ari niya hanggang sa lumambot na ito.
Kinuha ko ang panyo ko at pinunasan ang ari niya at tinaas ko na ang brief at shorts niya. Tapos natulog na din ako. Pagka-umaga una silang nagising at paggising ko nasa labas na sila kaya sumunod ako at pagkakita sa kanya sia pa ang unang naggreet sa akin na para bang walang nagyari. Alam kong patay malisya lang siya noon at nasarapan din siya sa ginawa ko.
Gusto ko pa nga ulitin yung ginawa ko kaya lang bumalik na ulit ng ako dahil pasukan na.
Federalism in the Philippines?
Usap-usapan ngayon hindi lang sa mga sulok ng Pilipinas kundi maging sa ibang bansa ang kontrobersyal na GRP-MILF Memorandum of Agreement on Ancestral Domain at ang plano ng gobyerno na baguhin ang sistema ng pamahalaan tungo sa Federalismo para maisaayos ang mga gulo sa Mindanao.
Hindi kasi tanggap ng mga kapatid nating Muslim, mga lumad, at iba pang mga tribu sa Mindanao at sa iba pang bahagi ng ating bansa ang imperyal na pamamahala ng gobyerno sa Maynila, kaya naisip ng ilang mga pulitiko at mga sektor na nagnanais na maayos na ang gusot sa Mindanao ang Federalismo.
Sa Federalismo, magkakaroon ng kontrol sa kanilang pamahalaan ang iba’t ibang rehiyon sa Pilipinas, lalo na ang rehiyon ng Mindanao na matagal nang sinisingil mula sa gobyerno ng mga kapatid nating Muslim.
Pero ano nga ba talaga ang Federalismo? Ang ibig sabihin nito ay ay pagkakaroon na ng mga hiwalay na estado o regional government, mapupunta na sa bawat rehiyon ang kontrol sa kanilang ekonomiya at pulitika nang hindi na maaaring pakialamanan ng sentrong pamahalaan sa Maynila.
Maganda ito para sa Mindanao kung saan napakalaki ng ekonomiya roon lalo na sa larangan ng agrikultura, minahan at iba pang mga industriya. Ganoon din para sa mayayamang rehiyon gaya ng Metro Manila, Calabarzon at iba pa.
Subalit para roon sa mahihirap na rehiyon gaya ng probinsyang Samar-Leyte, ang parte ng Pilipinas na pinakamahirap sa bansa at iba pang katulad nito ay siguradong talo sa sistemang Federalismo.
Sa sistemang Federal kasi, trabaho na ng regional government ang mangolekta ng buwis mula sa mga negosyo at taumbayang nasasakupan nito. Paanong makapag-uumpisa ng maganda ang mga mahihirap na rehiyon kung wala nang perang manggagaling sa pamahalaan sa Maynila? Alangan namang ang mga buwis na ibinabayad ng mga mamamayan ng Maynila eh gagamitin pa rin para sa mga taga-Mindanao kapag kanya-kanya na ang sistema ng pamamahala.
Isa pang mahirap gawin sa ilalim ng sistemang Federal ay paano palalakasin ang kuturang Pilipino bilang kabuuan at hindi lamang bilang mga Ilokano, Bikolano, Cebuano, Tagalog, Waray at iba pa?
Sa totoo lang, ang kulturang pambansa ang pinakamahirap na isaayos sa ganitong sistema. At dahil dito ay marami ang natatakot na sa ganitong padalus-dalos na kilos at pagpapasya ay lalo lamang mapapabilis ang pagkaka-hiwalay-hiwalay ng Pilipinas gaya ng pagkakahati sa isang pie.
Ngunit para sa mga sakim sa kapangyarihan, gagawin nila ang lahat para sa kanilang pansariling ambisyon kahit pa ikasira ng bansa.
Hindi kasi tanggap ng mga kapatid nating Muslim, mga lumad, at iba pang mga tribu sa Mindanao at sa iba pang bahagi ng ating bansa ang imperyal na pamamahala ng gobyerno sa Maynila, kaya naisip ng ilang mga pulitiko at mga sektor na nagnanais na maayos na ang gusot sa Mindanao ang Federalismo.
Sa Federalismo, magkakaroon ng kontrol sa kanilang pamahalaan ang iba’t ibang rehiyon sa Pilipinas, lalo na ang rehiyon ng Mindanao na matagal nang sinisingil mula sa gobyerno ng mga kapatid nating Muslim.
Pero ano nga ba talaga ang Federalismo? Ang ibig sabihin nito ay ay pagkakaroon na ng mga hiwalay na estado o regional government, mapupunta na sa bawat rehiyon ang kontrol sa kanilang ekonomiya at pulitika nang hindi na maaaring pakialamanan ng sentrong pamahalaan sa Maynila.
Maganda ito para sa Mindanao kung saan napakalaki ng ekonomiya roon lalo na sa larangan ng agrikultura, minahan at iba pang mga industriya. Ganoon din para sa mayayamang rehiyon gaya ng Metro Manila, Calabarzon at iba pa.
Subalit para roon sa mahihirap na rehiyon gaya ng probinsyang Samar-Leyte, ang parte ng Pilipinas na pinakamahirap sa bansa at iba pang katulad nito ay siguradong talo sa sistemang Federalismo.
Sa sistemang Federal kasi, trabaho na ng regional government ang mangolekta ng buwis mula sa mga negosyo at taumbayang nasasakupan nito. Paanong makapag-uumpisa ng maganda ang mga mahihirap na rehiyon kung wala nang perang manggagaling sa pamahalaan sa Maynila? Alangan namang ang mga buwis na ibinabayad ng mga mamamayan ng Maynila eh gagamitin pa rin para sa mga taga-Mindanao kapag kanya-kanya na ang sistema ng pamamahala.
Isa pang mahirap gawin sa ilalim ng sistemang Federal ay paano palalakasin ang kuturang Pilipino bilang kabuuan at hindi lamang bilang mga Ilokano, Bikolano, Cebuano, Tagalog, Waray at iba pa?
Sa totoo lang, ang kulturang pambansa ang pinakamahirap na isaayos sa ganitong sistema. At dahil dito ay marami ang natatakot na sa ganitong padalus-dalos na kilos at pagpapasya ay lalo lamang mapapabilis ang pagkaka-hiwalay-hiwalay ng Pilipinas gaya ng pagkakahati sa isang pie.
Ngunit para sa mga sakim sa kapangyarihan, gagawin nila ang lahat para sa kanilang pansariling ambisyon kahit pa ikasira ng bansa.
Agosto 21 ang Kamatayan ni Ninoy
Walang pasok bukas, ika-18 ng Agosto. Ano ang kahalagahan ng araw na ito? Mayroon bang makasaysayang pangyayyari sa araw na ito? Pilit ko mang isipin, wala akong maisip. Ni sa kalendaryo ng mga santo o kalendaryo ng mga mga pista-opisyal, walang mahalagang pangyayari o personalidad na merong kaugnayan sa ika-18 ng Agosto.
Ngunit walang pasok bukas. Bakit? Dahil sa naturang “holiday economics” ng Malacanang. Dahil merong mahalagang pista sa darating na Huwebes, Agosto 21, ang ika-25 anibersaryo ng pagpatay kay Ninoy Aquino, walang pasok sa pinakamalapit na Lunes sa arwa na ito. Bakit? Para humaba ang ‘weekend’?, humaba ang pamamasyal, gumanda ang naturang “local tourism” at gumanda-ganda ang takbo ng ekonomiya dahil dito.
Eh, ano na ba ang nangyari sa anibersaryo ng pagpatay kay Ninoy? Nabigyang kahalagahan kaya ito sa paglipat sa Lunes ng pagdiriwang nito? Si Ninoy kay at ang mga pangyayaring ibinunga ng kamatayan nito ang maaalala sa paglipat ng petsa ng pagkamatay nito o ang bakasyong pinahaba?
Walng katulad sa mga tulad naming malalaki na noong agosto 21, 1983. walang problema sa aming mga kumilos laban sa diktadurya noong mga panahong iyon. Hindi bakasyon ang Agosto 21, 1983. Ito ay makasaysayang araw ng pakikibaka at pag-aalay ng sariling buhay sa bayan. E ngayon, ano ang binibigyang kahalagahan? Ang araw o ang taong dakila o ang bakasyon?
Kapansin-pansin na ang lumalaganap na kawalan ng pakialam ng marami. Ayon sa ilang manunuri, isang dahilan na raw ang kahirapn at kapaguran ng marami. Siyempre sa halip na makialam, uunahin na muna ang sariling sikmura. Maraming ulit na ring nakialam at nakibaka ang marami, ngunit wala namangnagyari. Kaya ‘wag na lang o ‘wag na muna. Kaya tila nagbabakasyon muna ang nakararaming mamamayan mula sa pakikialam. Tila nagbabakasyonmuna ang nakarararmi sa makasaysayang pakikibaka. Tila nagbabakasyon ang maqrami sa kasaysayan.
And dapat din nating tingnan dito ay ang hindi magandang epekto nitong naturang “holiday economics” ng Malacanang. Hindi lang ang pagkabisa ng mga petsa ang binibigyang-diin ng kasaysayan. Hindi petsa kundi ang kahulugan ng particular na prtsa. Hindi na kailangang ipaliwanag ang kahalagahan ng Disyembre 25, ng Pebrero 14 o ng Hunyo 12. Ngunit ang Agosto 21 at ang Pebrero 25 ay hindi ganoon kalalim ang pagiging bahagi ng kamalayang Pinoy. Ang kamatayan ni Ninoy noong ika-21 ng Agosto 1983 ay dalawampu’t limang taon pa lamang. Ang EDSA o People Power Revolution ng Pebrero 25, 1986 ay 22 taon pa lamang.
Bata pa sa kasaysayan ng bayan ang mga petsang ito. Ngunit sa kabila ng pagiging bago pa at ‘di pa katagalan ng mga mahahalagang tao at pangyayaring may kinalaman sa Agosto 21 o Peberero 25, unti-unti nang nawawala ang interes ng mga tao. Una, dahil sa kawalang pagpapahalaga na rin ng pamahalaan sa kadakilaan ng mga petsa na pinagpapalit-palit at nililipat-lipat. Pangalawa, dahil na rin sa pagtataksil sa diwa ng kabayanihan at wagas na pagmamahal sa bayan ng mga pinunong walang ibang mahal kundi ang sarili lamang.
Isa sa pinakakilala at madalas marinig na kasabihan ay ang “Walang sinuman ang nabubuhay para sa sarili lamang”. Tiyak na walang Pilipinong nagsisilbi sa bayan bilang mga pinuno ang hindi alam o narinig ang kasabihang ito. Ngunit meron kayang epekto sa kanila ang mga kataga, ang diwa ng kasabihang ito?
Iba ang mga kataga at diwa ng pulitika sa Pilipinas. Namamayani ang pagiging makasarili at ang ambisyon. Pakitang-tao lamang ang pagmamahal sa kapwa o sa bayan. Halimabawa na lamang ang kasalukuyang ingay na naman ng Charter Change o ChaCha at ang pagsulong ng ilang mga opisyal sa Federalismo. Pagmamahal kaya sa kapwa ang dahilan ng pagtulak sa Cha-Cha at Federalismo?
Hindi halimuya ng mabango at sariwang bulaklak ang ibinibgay ng ChaCha o Federalismo kundi amoy ng dug9o at kamatayan. Ginising ng naudlot na Memorandum of Agreement on ancestral Domain ang natututlog nang ChaCha at usaping Federalismo. Dahil na rin sa MOA-Ad na ito, nagsimula na naman ang gulo sa Mindanao at ilang mga sundalo sa magkabilang-panig, sampu ng mga inosenteng mamamayan ang namatay.
Bakit? Dahil sa pagmamahal sa kapwa at sa bayan? Hindi lang sa kasaysayang nagbabakasyon ang mga namumuno kundi pati na rin sa pagmamahal sa kapwa at bayan.
Hindi po bukas ang anibersaryo ng KAMATAYN ni NINOY kundi sa AGOSTO 21, AGOSTO 21, AGOSTO 21! Namatay po si Ninyo hindi po para sa kanyang sarili. Namatay po si Ninoy noong AGOSTO 21 dahil po sa kanyang PAGMAMAHAL SA KAPWA at BAYAN!
Ngunit walang pasok bukas. Bakit? Dahil sa naturang “holiday economics” ng Malacanang. Dahil merong mahalagang pista sa darating na Huwebes, Agosto 21, ang ika-25 anibersaryo ng pagpatay kay Ninoy Aquino, walang pasok sa pinakamalapit na Lunes sa arwa na ito. Bakit? Para humaba ang ‘weekend’?, humaba ang pamamasyal, gumanda ang naturang “local tourism” at gumanda-ganda ang takbo ng ekonomiya dahil dito.
Eh, ano na ba ang nangyari sa anibersaryo ng pagpatay kay Ninoy? Nabigyang kahalagahan kaya ito sa paglipat sa Lunes ng pagdiriwang nito? Si Ninoy kay at ang mga pangyayaring ibinunga ng kamatayan nito ang maaalala sa paglipat ng petsa ng pagkamatay nito o ang bakasyong pinahaba?
Walng katulad sa mga tulad naming malalaki na noong agosto 21, 1983. walang problema sa aming mga kumilos laban sa diktadurya noong mga panahong iyon. Hindi bakasyon ang Agosto 21, 1983. Ito ay makasaysayang araw ng pakikibaka at pag-aalay ng sariling buhay sa bayan. E ngayon, ano ang binibigyang kahalagahan? Ang araw o ang taong dakila o ang bakasyon?
Kapansin-pansin na ang lumalaganap na kawalan ng pakialam ng marami. Ayon sa ilang manunuri, isang dahilan na raw ang kahirapn at kapaguran ng marami. Siyempre sa halip na makialam, uunahin na muna ang sariling sikmura. Maraming ulit na ring nakialam at nakibaka ang marami, ngunit wala namangnagyari. Kaya ‘wag na lang o ‘wag na muna. Kaya tila nagbabakasyon muna ang nakararaming mamamayan mula sa pakikialam. Tila nagbabakasyonmuna ang nakarararmi sa makasaysayang pakikibaka. Tila nagbabakasyon ang maqrami sa kasaysayan.
And dapat din nating tingnan dito ay ang hindi magandang epekto nitong naturang “holiday economics” ng Malacanang. Hindi lang ang pagkabisa ng mga petsa ang binibigyang-diin ng kasaysayan. Hindi petsa kundi ang kahulugan ng particular na prtsa. Hindi na kailangang ipaliwanag ang kahalagahan ng Disyembre 25, ng Pebrero 14 o ng Hunyo 12. Ngunit ang Agosto 21 at ang Pebrero 25 ay hindi ganoon kalalim ang pagiging bahagi ng kamalayang Pinoy. Ang kamatayan ni Ninoy noong ika-21 ng Agosto 1983 ay dalawampu’t limang taon pa lamang. Ang EDSA o People Power Revolution ng Pebrero 25, 1986 ay 22 taon pa lamang.
Bata pa sa kasaysayan ng bayan ang mga petsang ito. Ngunit sa kabila ng pagiging bago pa at ‘di pa katagalan ng mga mahahalagang tao at pangyayaring may kinalaman sa Agosto 21 o Peberero 25, unti-unti nang nawawala ang interes ng mga tao. Una, dahil sa kawalang pagpapahalaga na rin ng pamahalaan sa kadakilaan ng mga petsa na pinagpapalit-palit at nililipat-lipat. Pangalawa, dahil na rin sa pagtataksil sa diwa ng kabayanihan at wagas na pagmamahal sa bayan ng mga pinunong walang ibang mahal kundi ang sarili lamang.
Isa sa pinakakilala at madalas marinig na kasabihan ay ang “Walang sinuman ang nabubuhay para sa sarili lamang”. Tiyak na walang Pilipinong nagsisilbi sa bayan bilang mga pinuno ang hindi alam o narinig ang kasabihang ito. Ngunit meron kayang epekto sa kanila ang mga kataga, ang diwa ng kasabihang ito?
Iba ang mga kataga at diwa ng pulitika sa Pilipinas. Namamayani ang pagiging makasarili at ang ambisyon. Pakitang-tao lamang ang pagmamahal sa kapwa o sa bayan. Halimabawa na lamang ang kasalukuyang ingay na naman ng Charter Change o ChaCha at ang pagsulong ng ilang mga opisyal sa Federalismo. Pagmamahal kaya sa kapwa ang dahilan ng pagtulak sa Cha-Cha at Federalismo?
Hindi halimuya ng mabango at sariwang bulaklak ang ibinibgay ng ChaCha o Federalismo kundi amoy ng dug9o at kamatayan. Ginising ng naudlot na Memorandum of Agreement on ancestral Domain ang natututlog nang ChaCha at usaping Federalismo. Dahil na rin sa MOA-Ad na ito, nagsimula na naman ang gulo sa Mindanao at ilang mga sundalo sa magkabilang-panig, sampu ng mga inosenteng mamamayan ang namatay.
Bakit? Dahil sa pagmamahal sa kapwa at sa bayan? Hindi lang sa kasaysayang nagbabakasyon ang mga namumuno kundi pati na rin sa pagmamahal sa kapwa at bayan.
Hindi po bukas ang anibersaryo ng KAMATAYN ni NINOY kundi sa AGOSTO 21, AGOSTO 21, AGOSTO 21! Namatay po si Ninyo hindi po para sa kanyang sarili. Namatay po si Ninoy noong AGOSTO 21 dahil po sa kanyang PAGMAMAHAL SA KAPWA at BAYAN!
Tips Upang Maging Star sa Party
Baby shower, bridal shower at birthday party, puno ka ng mga dadaluhang okasyon ngaying buwan pero paano ka mananatiling nuhay at star ng party?
- PAHUYASING ANG ACTING. Simpleng umakto lamang na masayahin at outgoing kaysa sa normal mong ugali para tuloy-tuloy ang iyong napakasayang mood at matulungan na madoble ang saya. Nang pag-aralan ang isang tao at paaktingin nang masaya, 90% ng mga ito ay naiulat na mas gumanda pa ang mood. “Kung aakting ka ng sobrang kumpiyansa, iyan na rin an gang tingin sa’yo ng tao at ganyan din ang magiging treatment sa’yo,” ani University of Southern California acting professor Laurie Burton at dahil ditto ay higit kang magiging kumpiyansa.
- MAKUHA ANG ATENSIYON SA MABILIS NA PAGSASALITA. Sa party, madaling lapitan ang taong may kumpiyansa. Paano mo siya matututlaran? Subukan ang mabilis na pagsasalita. Pagdating mo, “Pumasok ka at mabilis na ipakilala ang sarili sa kaunting sasabihin,” ani Bernardo J. Carduci, Ph.D., may-akda ng The Pocket Guide to Making Successful Small Talk – pero huwag magtagal sa kaunting kausap. Ito’y para madali kang lapitan, lalo na kung ipakikita mong komportable kang makipag-usap sa maraming tao.
- MAGING MAGANDA SA PINK. Ito man ay kaakit-akit na fuschia sundress o coral flip-flops, “Ipinakita sa pag-aaral na kapag may pink kang kulay sa kasuotan o anumang abubot ay agad kang may magnetiko at kaakit-akit na dating, higit na mas maganda,” anang color researcher Dewey Sadka. Ayon sa mga researchers sa American Institute of Biosocial Research, natuklasan nila na relax sila, mababa an gang heart rate at presyon ng dugo sa kalahating oras, naglalabas ng maaliwalas, kampanteng epekto sa tingin nila sa’yo.
- AKITIN ANG KAHIT SINO SA BAHAGYANG PAGHAWAK. Ang magaan at sandaling tapik sa tao sa kanilang braso at balikat habang nakikipag-usap sa kanila ay nagbibigay senyales na ikaw ay palakaibigan at outgoing, maramdaman nila na sila ay welcome at tanggap ka nila. Sa isang eksperimento, ay tao ay 20% na handing magsayaw at papartner kahit sa hindi nila kilala kapag bahagya siyang nahawakan sa kamay, at dahil dito’y dalawang beses pa silang nais na magkakilalang mabuti. Ang dahilan – ang simpleng pagkilos ang magpapalabas ng oxytocin, isang bonding hormone na daman g isa’t isa ang koneksiyon.
- MAGSUOT NG SHADES. Kapag ang isang tao ay outdoor, magsuot ka ng sunglasses para magmukha kang outgoing at may atraksiyon, ayon sa pag-aaral ng University of London. “Kapag cool ang dating mo, higit kang nasa control at bida,” ani psychologist Glenn Wilson, Ph.D., para mas gusto pa ng ibang tao na makasama ka. Isa pang tip dapat ay ‘wag kang hahalukipkip ng kamay para hindi ka mahirap lapitan.
- HUWAG NANG MAG-INGLES KUNG HINDI RIN LANG KAYA. Pinatunayan sa research na hindi mo kailangang magpa-impress ng todo sa kagustuhang maka-Ingles kung hindi mo naman kayang magpaka-fluent. Painte-intelihente ka naman pero hindi ka naman talagang matalino. Mas mainam pa na gumamit ng madadali at maunawaang mga salita at higit ka pang mauunawaan ng iyong kaharap at nang hindi ka mapapahiya.
Tips Sa Paghuhugas Ng Plato
Ang hirap talaga kapag ikaw ang nahuhuli sa pagkain dahil tiyak na ikaw ang ilalaban sa matinding hugasan. Para maging organisado at mapadali na rin ang paghuhugas ng mga pinagkainan, heto ang ilan sa mga pwedeng gawin:
* Unang gawin ang paglagay sa isang lalagyan ng mga “mumu” o mga tirang pagkain.
* Kung mayroong aso o baboy sa kapitbahay, maaaring ibigay na lamang sa kanila ang mga tirang pagkain. Makatutulong ka pa.
* Kapag malinis na sa mga tira-tira ang mga pinggan, hugasan ito ng tubig at alisin ang anumang sarsang nakadikit dito.
* Saka niyo pasadahan ng isponghang basa na may sabong pamplato ang mga huhugasan.
* Nararapat lamang na unahin ang mga baso, kasunod ang mga kubyertos, mga tasa at pinggan.
* Ihuli ang mga mga kaserola, kawali at kaldero dahil ito ang pinakamarurumi sa lahat.
* Unang banlawan ang mga malalaking bagay kays sa mga maliliit.
* Gamitin ang mga nahugasang baso bilang lalagyan ng mga hinuhugasang mga kubyertos upang hindi ito nakakalat.
* Pagtuunan ng pansin sa paghuhugas ng mga baso ang paikot na bibig nito kung saan lumalapat ang ating mga labi at nalalawayan. Nandito kasi ang mga mikrobyo galing sa bibig.
* Ganun din ang mga kubyertos. Pagtuunan ng pansin ang bahaging isinusubo kapag kumakain.
* Sa mga ganitong paraan, magiging maayos at malinis ang paghuhugas ng pinag-kainan.
* Tandaan lamang na sa paghuhugas, huwag isipin na kaya ito ginagawa ay dahil sa iniutos sa inyo o kaya nama’y obligasyon itong gawin. Isipin na lamang na ang mga taong susunod na gagamit ng mga pinggan at kubyertos ay ang mga taong mahal mo at malalapit sa iyong puso.
Ang Filipino Sa Kasalukuyang Gamit
Maraming wikang ginagamit sa ating bansa. Mayroong wika ang iba't ibang rehiyon. Walo ang itinuturing na pangunahing wika sa Pilipinas: Tagalog, Cebuano, Ilokano, Hiligaynon, Bikol, Waray, Kapampangan, at Pangasininense (Panggalatok). Ang pananakop sa ating bansa ay nagbunga rin ng mga Pilipinong matatas magsalita ng Espanyol at Ingles. Ang maraming Intsik sa ating bansa at ang mga Pilipinong malapit ang kaugnayan sa kanila ay gumagamit ng wikang Intsik.
Mahaba at mainit ang kasaysayan ng ating pagnanais na magkaroon ng isang wikang pambansa. Ayon kay Bro. Andrew Gonzales, malinaw sa Konstitusyon ng Biak-na-Bato na “Tagalog ang magiging wikang pambansa ng Republika ng Pilipinas.” Bagamat may ilang tulad nina Bonifacio, Jacinto, Rizal, atbp. na gumamit ng Tagalog, higit na marami sa mga namuno sa bansa ang gumamit ng wikang Espanyol. Maging ang mga propaganda laban sa Kastila ay gumamit din ng wikang Espanyol. Sa pagtatatag ng rebolusyonaryong pamahalaan ng 1898, nilinaw sa Konstitusyon ng Unang Republika na:
“The use of the languages spoken in the Philippines is optional. It can only be regulated by law, and solely as regards acts of public authorities and judicial affairs. For these acts, the Spanish language sha be used for the present.”
Sa pamamagitan ng artikulong ito sa Konstitusyon, napalitan ng Espanyol ang Tagalog bilang opisyal na wika, at ang Tagalog ay napantay sa iba pang wika sa bansa na maaari ring pagpilian.
Noong panahon ng pananakop ng mga Kastila, ang mga naging opisyal na wika ay Espanyol at Ingles. Habang nagiging higit na popular ang Ingles, nagkaroon ng mga pag-aaral at pagtatalo kung ano ang dapat maging opisyal na wika ng mga Pilipino. Nagkaisa ang mga nakararami na hindi nararapat ang paggamit ng Ingles o ng Espanyol, mga wikang dayuhan, bilang opisyal na wika. Maraming nagmungkahing Tagalog ang nararapat gamitin.
Ngunit sa Konstitusyon ng 1935, iba ang probisiyon ukol sa wika:
“The National Assembly shall take steps toward the development and adoption of a common national languages. Until otherwise provided by law, English and Spanish shall continue as official languages.”
Noong 1937, nilagdaan ni Pangulong Quezon ang Executive Order Blg. 134 na nagsaad na Tagalog ang magiging batayan ng wikang pambansa. Pinagtibay ang pasiyang ito ng Konstitusyon ng Ikalawang Republika ng Pilipinas noong 1943. Kaya't sa pamumuno ng Surian ng Wikang Pambansa, sinimulang idebelop ang wikang Tagalog upang maging wikang pambansa. Noong 1959, ang wikang pambansang batay sa Tagalog ay tinaguriang Pilipino. Marami ang tumutol sa paggamit ng Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa, at naipahayag ang mga pagtutol sa Constitutional Convention ng 1973. Matapos ang mahabang pagtatalo, napagkaisahan ding Ingles at Pilipino ang gagamiting mga wikang pambansa, ngunit idedebelop rin ang wikang Filipino.
At nakapaloob sa Konstitusyon noong 1986, na pinagtibay ng mga mamamayang Pilipino noong 1987, na ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Kung makukuha marahil sa pagtatalaga ng batas ang pagkakaron ng wikang pambansa, nabubuklod na tayo ngayon ng isang wika. Ngunit hindi marahil makatotohanan ang ganitong paraan; marahil ay kailangang bigyan ng panahon na yumabong ang wika bilang natural na pagtugon sa pangangailangan ng mga taong gumagamit nito.
Ano ba ang Filipino? Ito ba ang wikang ginagamit sa kasalukuyan?
Hanggang ngayon ay pinagtatalunan pa kung ano ang “Filipino”. Ayon kay Dr. Ponciano Pineda, direktor ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas, ang Filipino ay ang dating Pilipino. At ang Pilipino, kung matatandaan natin, ay batay sa Tagalog. Ayon naman sa paglalarawan ni Dr. Ernesto Constantino, propesor ng linggwistika sa UP, ang wika raw na mabubuo sa pamamagitan ng paraang unibersal, o ang wikang Filipino na siyang wikang nilalayong idebelop, ay “isang natural na wika na aktuwal na sinasalita ngayon ng maraming Pilipino, lalo na kung ang basehang wika ay ang tinatawag naming Pilipino ng UP. Ito ang Pilipinong ginagamit hindi lang sa Katagalugan at Kamaynilaan kundi pati sa mga rehiyon na ang katutubo o dominanteng wika ay hindi Tagalog.” Ayon kay Prop. Jesus Fer. Ramos ng UP, “sa variety ng Filipino sa Kabikulan, malaki ang impluwensiya ng iba't ibang wika at mga dayalek dito lalo na ng Bikol Naga at Bikol Legaspi... Ang variety ng Filipino sa Kabisayaan, i.e. sa Cebu, Iloilo at Dumaguete City ay naiimpluwensiyahan ng Hiligaynon/Ilonggo at Cebuano. Ang impluwensiya ng Cebuano ay malakas din sa variety ng Filipino na sinasalita sa Davao City, Zamboanga, Surigao, at Butuan City. Bagamat ang sa Surigao at Butuan Filipino ay may impluwensiya ng Butuanon at iba pang mga wika rito. Ang mga uring ito ng Filipino ay may iba-ibang degri ng baryasyon. Ang baryasyong ito ay nasa intonasyon, nasa bigkas, nasa mga salita o leksikon, hindi man ay nasa ponolohiya, morpolohiya, sintaktika at semantika.” Kapansin-pansing maraming elemento at sangkap ang variety ng mga ito na galing sa mga wikang nakaimpluwensiya kung ikukumpara sa Filipinong ginagamit sa Kamaynilaan na mas malaki ang impluwensiya ng Ingles (at Kastila). Sa kawalan ng detalyadong paglalarawan ng mga variety na tinitukoy ni Prop. Ramos, mahirap isipin ng isang taga-Maynila kung ano ang mga ito at kung ano ang mga ponema, morpema, atbp. na kumon sa mga variety na maaaring gawing batayan ng pagkakaunawaan ng mga Pilipinong buhat sa iba't ibang rehiyon ng bansa. Maaari nating pansamantalang pagtuunan ng pansin ang Filipino dito sa Kamaynilaan. Pinakinggan ni Santos-Cuyugan ang talumpating impromptu ng dalawampu't siyam niyang mga estudyante. Pinabayaan niya ang mga itong pumili ng wikang gagamitin. Ilan sa mga halimbawa ng pariralang ginamit ng mga estudyante ay:
“marami akong cherished possessions”
“halos every night kailangang pakinggan ko”
“basta siguro nakakahelp litle by litle”
“iyong mga out of town, every summer naman”
“bale at the same time maaalagaan ko ang baby”
“so iyan ang ginagawa ko this summer”
Kailangan pa ang higit na masaklawang obserbasyon ng wikang ginagamit sa kasalukuyan ngunit batay sa mga halimbawang nakuha ni Santos-Cuyugan sa kanyang pag-aaral, mukhang tama yata ang obserbasyon ni G. Vito C. Santos na labis na ang impluwensiya ng Ingles sa wikang pambansa.
Batay sa iba't ibang pananaliksik, maobserbahan ang lumalawak na paggamit ng Filipino. Ayon kina Pascasio at Hidalgo, sa kanilang eksperimentong naglayong tukuyin ang iba't ibang salik sa paggamit ng wika ng mga estudyante sa Ateneo de Manila University, St. Theresa's College, at University of Santo Tomas, napag-alamang higit ang paggamit ng Filipino kaysa Ingles sa bahay, higit ang paggamit ng Ingles kaysa Filipino sa paaralan, at timbang ang paggamit ng Filipino at Ingles sa mga pagtitipon. Ganito rin ang napuna ni Banaag sa kanyang pag-aaral na ginawa ukol sa paggamit ng wika ng kanyang mga estudyante sa UP. Isang mahalagang konklusyon ay ang higit na masaklaw at malimit na paggamit ng Filipinong may kahalong Ingles ng mga nakababata.* Sa dahilang ang direksiyong tinutungo ng wikang Filipino ay magkahalong Pilipino at Ingles, nararapat na itakda na ang mga pamantayan. Tutol ako sa paggamit ng “pidgin English” na baka siyang kahinatnan ng Filipino.
* Para sa mga estudyanteng kabilang sa pag-aaral ni Banaag, ang wikang Filipino ay ang wikang Pilipino. Sa isang higit na masaklaw na pananaliksik na isinagawa ni Casambre ukol sa paggamit ng wika ng mga titser sa buong Pilipinas, napuna niyang pareho para sa mga titser na taal na Tagalog ang wikang Tagalog at ang wikang Pilipino.
Mga Sanggunian:
Agravante, Josefina A. Komunikasyong Pasalita (Unang Edisyon). UP Press, 1990.
Mahaba at mainit ang kasaysayan ng ating pagnanais na magkaroon ng isang wikang pambansa. Ayon kay Bro. Andrew Gonzales, malinaw sa Konstitusyon ng Biak-na-Bato na “Tagalog ang magiging wikang pambansa ng Republika ng Pilipinas.” Bagamat may ilang tulad nina Bonifacio, Jacinto, Rizal, atbp. na gumamit ng Tagalog, higit na marami sa mga namuno sa bansa ang gumamit ng wikang Espanyol. Maging ang mga propaganda laban sa Kastila ay gumamit din ng wikang Espanyol. Sa pagtatatag ng rebolusyonaryong pamahalaan ng 1898, nilinaw sa Konstitusyon ng Unang Republika na:
“The use of the languages spoken in the Philippines is optional. It can only be regulated by law, and solely as regards acts of public authorities and judicial affairs. For these acts, the Spanish language sha be used for the present.”
Sa pamamagitan ng artikulong ito sa Konstitusyon, napalitan ng Espanyol ang Tagalog bilang opisyal na wika, at ang Tagalog ay napantay sa iba pang wika sa bansa na maaari ring pagpilian.
Noong panahon ng pananakop ng mga Kastila, ang mga naging opisyal na wika ay Espanyol at Ingles. Habang nagiging higit na popular ang Ingles, nagkaroon ng mga pag-aaral at pagtatalo kung ano ang dapat maging opisyal na wika ng mga Pilipino. Nagkaisa ang mga nakararami na hindi nararapat ang paggamit ng Ingles o ng Espanyol, mga wikang dayuhan, bilang opisyal na wika. Maraming nagmungkahing Tagalog ang nararapat gamitin.
Ngunit sa Konstitusyon ng 1935, iba ang probisiyon ukol sa wika:
“The National Assembly shall take steps toward the development and adoption of a common national languages. Until otherwise provided by law, English and Spanish shall continue as official languages.”
Noong 1937, nilagdaan ni Pangulong Quezon ang Executive Order Blg. 134 na nagsaad na Tagalog ang magiging batayan ng wikang pambansa. Pinagtibay ang pasiyang ito ng Konstitusyon ng Ikalawang Republika ng Pilipinas noong 1943. Kaya't sa pamumuno ng Surian ng Wikang Pambansa, sinimulang idebelop ang wikang Tagalog upang maging wikang pambansa. Noong 1959, ang wikang pambansang batay sa Tagalog ay tinaguriang Pilipino. Marami ang tumutol sa paggamit ng Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa, at naipahayag ang mga pagtutol sa Constitutional Convention ng 1973. Matapos ang mahabang pagtatalo, napagkaisahan ding Ingles at Pilipino ang gagamiting mga wikang pambansa, ngunit idedebelop rin ang wikang Filipino.
At nakapaloob sa Konstitusyon noong 1986, na pinagtibay ng mga mamamayang Pilipino noong 1987, na ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Kung makukuha marahil sa pagtatalaga ng batas ang pagkakaron ng wikang pambansa, nabubuklod na tayo ngayon ng isang wika. Ngunit hindi marahil makatotohanan ang ganitong paraan; marahil ay kailangang bigyan ng panahon na yumabong ang wika bilang natural na pagtugon sa pangangailangan ng mga taong gumagamit nito.
Ano ba ang Filipino? Ito ba ang wikang ginagamit sa kasalukuyan?
Hanggang ngayon ay pinagtatalunan pa kung ano ang “Filipino”. Ayon kay Dr. Ponciano Pineda, direktor ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas, ang Filipino ay ang dating Pilipino. At ang Pilipino, kung matatandaan natin, ay batay sa Tagalog. Ayon naman sa paglalarawan ni Dr. Ernesto Constantino, propesor ng linggwistika sa UP, ang wika raw na mabubuo sa pamamagitan ng paraang unibersal, o ang wikang Filipino na siyang wikang nilalayong idebelop, ay “isang natural na wika na aktuwal na sinasalita ngayon ng maraming Pilipino, lalo na kung ang basehang wika ay ang tinatawag naming Pilipino ng UP. Ito ang Pilipinong ginagamit hindi lang sa Katagalugan at Kamaynilaan kundi pati sa mga rehiyon na ang katutubo o dominanteng wika ay hindi Tagalog.” Ayon kay Prop. Jesus Fer. Ramos ng UP, “sa variety ng Filipino sa Kabikulan, malaki ang impluwensiya ng iba't ibang wika at mga dayalek dito lalo na ng Bikol Naga at Bikol Legaspi... Ang variety ng Filipino sa Kabisayaan, i.e. sa Cebu, Iloilo at Dumaguete City ay naiimpluwensiyahan ng Hiligaynon/Ilonggo at Cebuano. Ang impluwensiya ng Cebuano ay malakas din sa variety ng Filipino na sinasalita sa Davao City, Zamboanga, Surigao, at Butuan City. Bagamat ang sa Surigao at Butuan Filipino ay may impluwensiya ng Butuanon at iba pang mga wika rito. Ang mga uring ito ng Filipino ay may iba-ibang degri ng baryasyon. Ang baryasyong ito ay nasa intonasyon, nasa bigkas, nasa mga salita o leksikon, hindi man ay nasa ponolohiya, morpolohiya, sintaktika at semantika.” Kapansin-pansing maraming elemento at sangkap ang variety ng mga ito na galing sa mga wikang nakaimpluwensiya kung ikukumpara sa Filipinong ginagamit sa Kamaynilaan na mas malaki ang impluwensiya ng Ingles (at Kastila). Sa kawalan ng detalyadong paglalarawan ng mga variety na tinitukoy ni Prop. Ramos, mahirap isipin ng isang taga-Maynila kung ano ang mga ito at kung ano ang mga ponema, morpema, atbp. na kumon sa mga variety na maaaring gawing batayan ng pagkakaunawaan ng mga Pilipinong buhat sa iba't ibang rehiyon ng bansa. Maaari nating pansamantalang pagtuunan ng pansin ang Filipino dito sa Kamaynilaan. Pinakinggan ni Santos-Cuyugan ang talumpating impromptu ng dalawampu't siyam niyang mga estudyante. Pinabayaan niya ang mga itong pumili ng wikang gagamitin. Ilan sa mga halimbawa ng pariralang ginamit ng mga estudyante ay:
“marami akong cherished possessions”
“halos every night kailangang pakinggan ko”
“basta siguro nakakahelp litle by litle”
“iyong mga out of town, every summer naman”
“bale at the same time maaalagaan ko ang baby”
“so iyan ang ginagawa ko this summer”
Kailangan pa ang higit na masaklawang obserbasyon ng wikang ginagamit sa kasalukuyan ngunit batay sa mga halimbawang nakuha ni Santos-Cuyugan sa kanyang pag-aaral, mukhang tama yata ang obserbasyon ni G. Vito C. Santos na labis na ang impluwensiya ng Ingles sa wikang pambansa.
Batay sa iba't ibang pananaliksik, maobserbahan ang lumalawak na paggamit ng Filipino. Ayon kina Pascasio at Hidalgo, sa kanilang eksperimentong naglayong tukuyin ang iba't ibang salik sa paggamit ng wika ng mga estudyante sa Ateneo de Manila University, St. Theresa's College, at University of Santo Tomas, napag-alamang higit ang paggamit ng Filipino kaysa Ingles sa bahay, higit ang paggamit ng Ingles kaysa Filipino sa paaralan, at timbang ang paggamit ng Filipino at Ingles sa mga pagtitipon. Ganito rin ang napuna ni Banaag sa kanyang pag-aaral na ginawa ukol sa paggamit ng wika ng kanyang mga estudyante sa UP. Isang mahalagang konklusyon ay ang higit na masaklaw at malimit na paggamit ng Filipinong may kahalong Ingles ng mga nakababata.* Sa dahilang ang direksiyong tinutungo ng wikang Filipino ay magkahalong Pilipino at Ingles, nararapat na itakda na ang mga pamantayan. Tutol ako sa paggamit ng “pidgin English” na baka siyang kahinatnan ng Filipino.
* Para sa mga estudyanteng kabilang sa pag-aaral ni Banaag, ang wikang Filipino ay ang wikang Pilipino. Sa isang higit na masaklaw na pananaliksik na isinagawa ni Casambre ukol sa paggamit ng wika ng mga titser sa buong Pilipinas, napuna niyang pareho para sa mga titser na taal na Tagalog ang wikang Tagalog at ang wikang Pilipino.
Mga Sanggunian:
Agravante, Josefina A. Komunikasyong Pasalita (Unang Edisyon). UP Press, 1990.
Casambre, Alejandro J., “The Filipino Teacher as Multilingual Communicator,” kopyang mimyograp, Unibersidad ng Pilipinas, 1988.
Constantino, Ernesto, “Ang Universal Approach at ang Wikang Pambansa ng Pilipinas,” Filipino o Pilipino? Mga Bagong Babasahin sa Pambansang Wika at Literatura. Constantino, Ernesto, Rogelio Sikat at Pamela Cruz (mga patnugot). Manila, Philippines: Rex Book Store, 1974, pp.17-31.
Gonzales, Andrew B. FSC. Language and Nationalism. Quezon City, Philippines: Ateneo de Manila University Press, 1980.
Ramos, Jesus Fer., “Ang Wikang Pilipino Bilang Wikang Pambansa,” kopyang mimyograp, Unibersidad ng Pilipinas, 1988.
Salvador, Ma.Rita F. at Carlos D. Santos-Cuyugan, “A Comparison of the Old Tagalog and New Pilipino Language Lexicons,” isang pag-aaral para sa speech 204, Unibersidad ng Pilipinas, ikalawang semestre, 1988-89.
Santiago Alfonso O. Panimulang Linggwistika. Manila, Philippines: Rex Book Store, 1979.
Santos, Vito C., “Labis na Impluwensiya ng Ingles sa Wikang Pambansa,” makinilyadong kopya, 1989.
Santos-Cuyugan, Carlos D., “A Study on the Frequency of Code Switching Among UP Students,” isang
pag-aaral para sa speech 204, Unibersidad ng Pilipinas, ikalawang semestre, 1988-89.
--------------------------------- “A Study on the Relationship between Articulation and Two Related Variables,” hindi nalathalang pananaliksik, Unibersidad ng Pilipinas, 1987.
Constantino, Ernesto, “Ang Universal Approach at ang Wikang Pambansa ng Pilipinas,” Filipino o Pilipino? Mga Bagong Babasahin sa Pambansang Wika at Literatura. Constantino, Ernesto, Rogelio Sikat at Pamela Cruz (mga patnugot). Manila, Philippines: Rex Book Store, 1974, pp.17-31.
Gonzales, Andrew B. FSC. Language and Nationalism. Quezon City, Philippines: Ateneo de Manila University Press, 1980.
Ramos, Jesus Fer., “Ang Wikang Pilipino Bilang Wikang Pambansa,” kopyang mimyograp, Unibersidad ng Pilipinas, 1988.
Salvador, Ma.Rita F. at Carlos D. Santos-Cuyugan, “A Comparison of the Old Tagalog and New Pilipino Language Lexicons,” isang pag-aaral para sa speech 204, Unibersidad ng Pilipinas, ikalawang semestre, 1988-89.
Santiago Alfonso O. Panimulang Linggwistika. Manila, Philippines: Rex Book Store, 1979.
Santos, Vito C., “Labis na Impluwensiya ng Ingles sa Wikang Pambansa,” makinilyadong kopya, 1989.
Santos-Cuyugan, Carlos D., “A Study on the Frequency of Code Switching Among UP Students,” isang
pag-aaral para sa speech 204, Unibersidad ng Pilipinas, ikalawang semestre, 1988-89.
--------------------------------- “A Study on the Relationship between Articulation and Two Related Variables,” hindi nalathalang pananaliksik, Unibersidad ng Pilipinas, 1987.
Philosophical Implication of the Space-Time Continuum
DETERMINISM*
The notion that time has three tenses (the past, present and future) implies that human actions, human existence for this matter, are determined. By the word 'determined', I mean that every single human action is already contained in a tailor-made scheme of events in nature. Every possible event that can happen already has necessary future consequences. For if there exists a fixed receptor of future events (which is the present and the past), this could only be true and valid if there is also exists a fixed source of possible incoming events ( which is the future), of which these incoming events will be carried on and deposited into the past. And this seems to be precisely the case in ways that we observe the things in nature behave; that future events are experienced when they are handed down to the present, and finally stucked within the past. But the more complicated and contending issue for determined human actions is that these three tenses of time suggest that time is linear, that its path can be no other than the past, the present, and the future.
Human actions are said to be determined in this notion of time because there can be no other way or other options in which a certain specific act done in the present be an uprearranged future act. All present actions were not freely done or performed by human agents. For before a certain performed act is to be done, the future had already accomplished a set of possible things that could be done or performed in the present time. The future, as a source of possible present and past events, had already fitted necessary possible consequences of every possible act which is to be performed in the present time. For example, it would not have been possible for me to exist now if in the past my parents had sex 10 minutes later or earlier. To understand this more fully we must assume thinking of this act in its proper place and time – the past. In order to comprehend this further, we need to go back to the past, not on a time machine but by setting our minds (mind set) in it.
Going back to the past, I could have not possibly been me in the future (which is the present in my normal, linear time) if my patents sexually engaged 10 minutes delayed or earlier. For if in this time (the past), my parents delayed or made the event earlier, somebody else could have existed in the future and not me. For my definite existence in the future (present) was the result of this definite event that happened exactly where and when it should happen in the past. To change a small sequence of order of time containing definite past events under the set {Time1 (T1), Time (T2), and so on and so forth} would totally disrupt the definite linear path of events that had happened in the past up to the present, and extending up to the future time. There is no other way for me to exist in the future if this event (in the past) did not occur at its exact time and place. To put this in figure, refer to Table 1.
TABLE 1. My Definite Time-Events Sequence
1st linear (T1) path Future (past) → Present (the present in the future which in my time is now considered the past) → Past
2nd linear (T2) path Past → Present (my normal present time) → Future (my incoming future)
(Me) (Me) (Me)
TABLE 2. Another Else's Time-Sequence Events
Past (T1) → Present (T1) → Future/Past (T1/T2) → Present (T2) → Future (T2)
| disruption
| F1/F2 → Present (F2) → Future (F2) (Not Me)
or | Q1/Q2 → Present (Q2) → Future (Q2) (Not Me)
and so on...
As we can see, this time-sequence events or order presupposed that the future contains countless necessary possible events ready to be outdone in the present course of time by the aid of an agent (a man, animal, nature, etc.). In return, and in contrast, the present and the past contains just but one or single possible act to be performed, actualized or be done – the present being a medium to get the acts into the realm of the past, and the past, a fixed receptor of a definite future events handed down to the present in a single linear manner. The future carries with it numerous tailor-made acts but with just one necessary possible act to be handed down and actualized to the present and into the past. The relation with the case of human agents, man preferably, has many options to choose from in the future but he can only do one thing at a time. That is, man can only choose to act or do a certain definite act at a time.
*by Allan Agnol Pasamonte
Published in the journal of the UP Kabataang Pilosopo Tasyo (KAPITAS) in the summer of 1997, pp.6-8.
The notion that time has three tenses (the past, present and future) implies that human actions, human existence for this matter, are determined. By the word 'determined', I mean that every single human action is already contained in a tailor-made scheme of events in nature. Every possible event that can happen already has necessary future consequences. For if there exists a fixed receptor of future events (which is the present and the past), this could only be true and valid if there is also exists a fixed source of possible incoming events ( which is the future), of which these incoming events will be carried on and deposited into the past. And this seems to be precisely the case in ways that we observe the things in nature behave; that future events are experienced when they are handed down to the present, and finally stucked within the past. But the more complicated and contending issue for determined human actions is that these three tenses of time suggest that time is linear, that its path can be no other than the past, the present, and the future.
Human actions are said to be determined in this notion of time because there can be no other way or other options in which a certain specific act done in the present be an uprearranged future act. All present actions were not freely done or performed by human agents. For before a certain performed act is to be done, the future had already accomplished a set of possible things that could be done or performed in the present time. The future, as a source of possible present and past events, had already fitted necessary possible consequences of every possible act which is to be performed in the present time. For example, it would not have been possible for me to exist now if in the past my parents had sex 10 minutes later or earlier. To understand this more fully we must assume thinking of this act in its proper place and time – the past. In order to comprehend this further, we need to go back to the past, not on a time machine but by setting our minds (mind set) in it.
Going back to the past, I could have not possibly been me in the future (which is the present in my normal, linear time) if my patents sexually engaged 10 minutes delayed or earlier. For if in this time (the past), my parents delayed or made the event earlier, somebody else could have existed in the future and not me. For my definite existence in the future (present) was the result of this definite event that happened exactly where and when it should happen in the past. To change a small sequence of order of time containing definite past events under the set {Time1 (T1), Time (T2), and so on and so forth} would totally disrupt the definite linear path of events that had happened in the past up to the present, and extending up to the future time. There is no other way for me to exist in the future if this event (in the past) did not occur at its exact time and place. To put this in figure, refer to Table 1.
TABLE 1. My Definite Time-Events Sequence
1st linear (T1) path Future (past) → Present (the present in the future which in my time is now considered the past) → Past
2nd linear (T2) path Past → Present (my normal present time) → Future (my incoming future)
(Me) (Me) (Me)
Now, going back to my (our) normal present time, if it did so happen, however, that my parents had sex 10 minutes earlier or later in the past, the linear path of my time-events sequence will be disrupted but it would not be totally out of order or control, or that it would stop. This time-sequence events will just change to an already other pre-arranged or tailor-made set of necessary possible time-sequence events. Time1, Time2 or T1 and T2 from the past will no longer follow that definite linear path to arrive in the future (which is my normal present time) but another else's time-sequence event (i.e. F1, Fn, Q1-Qn, etc.). The slight change in the past will cause the present to change and the future to adopt to the change. The definite events that happened in the past, when it is disrupted, will cause indefinite events to happen on the future. It will alter the set of time-sequence events in the future. To show this, please refer to Table 2.
TABLE 2. Another Else's Time-Sequence Events
Past (T1) → Present (T1) → Future/Past (T1/T2) → Present (T2) → Future (T2)
| disruption
| F1/F2 → Present (F2) → Future (F2) (Not Me)
or | Q1/Q2 → Present (Q2) → Future (Q2) (Not Me)
and so on...
As we can see, this time-sequence events or order presupposed that the future contains countless necessary possible events ready to be outdone in the present course of time by the aid of an agent (a man, animal, nature, etc.). In return, and in contrast, the present and the past contains just but one or single possible act to be performed, actualized or be done – the present being a medium to get the acts into the realm of the past, and the past, a fixed receptor of a definite future events handed down to the present in a single linear manner. The future carries with it numerous tailor-made acts but with just one necessary possible act to be handed down and actualized to the present and into the past. The relation with the case of human agents, man preferably, has many options to choose from in the future but he can only do one thing at a time. That is, man can only choose to act or do a certain definite act at a time.
POINTLESSNESS
The bottomline: whatever we do, the fact that time is definite, linear, fixed and is already containing tailor-made consequences, and sequences or events, implies that our actions (or what we do) are already determined. Ergo, human existence is determined. Just like the fundamental laws of nature, actions existing within a definite space-time dimension are mechanistic – with order, and carry no value at all. For why should it have point? Why should the things we do carry with it value or a point when we can know that they are very much embedded in a tailor-made and determined pattern or sequence of various necessary possible fixed events existing within a continuing space-time dimension? And just as nature and its fundamental laws are nothing but mere systems, all of human actions and human existence, for this matter, can be no more than a pointless set of determined events. To quote the Princeton Astrophysicist Jim Peebles, “I am willing to believe that we are flotsam and jetsam.” And as Steven Weinberg wrote in his book, The First Three Minutes (A Modern View of the Origin of the Universe):
the more the universe seems comprehensible,
the more it seems pointless.
*by Allan Agnol Pasamonte
Published in the journal of the UP Kabataang Pilosopo Tasyo (KAPITAS) in the summer of 1997, pp.6-8.
Ang Komunikasyong Di-Berbal
Ayon kay Mehrabian, ang kabuuang epekto ng komunikasyon ay maaaring ipahayag sa pamamagitan ng pormulang ito:
Marahil ay sasabihin nating labis naman ang pagpapahalagang ibinibigay ng pormulang ito sa mga senyas na di-berbal tulad ng tinig at mukha. Marahil nga, ngunit kung iisipin natin kung gaano kalimit nating ginagamit ang ating mga mata kaysa ating mga tainga, mauunawaan natin kung bakit ganito na lamang ang pagpapahalaga ni Mehrabian sa mga senyas na di-berbal.
Sa katotohanan, malaki ang pagkakaugnay ng mga senyas na di-berbal at ng sagisag na berbal. Ang pagkakaugnay na ito ay nakikita sa paraan ng paggamit natin ng mga senyas na di-berbal.
Mga Paraan ng Paggamit ng mga Senyas na Di-Berbal
1. Ang mga senyas na di-berbal ay kapupunan ng komunikasyong berbal. Kalimitan, inuulit ng mga kumpas o ng mga aksiyon ang mga ideyang ipinahahayag sa pamamagitan ng wika. Halimbawa maaari nating sabayan ng kumpas na naglalarawan ang pangungusap na, “Ganito nang kataas ang aking bunsong kapatid.” O kaya naman ay maaaring sabayan ng ngiti ang pangungusap na, “Nasisiyahan ako sa nakuha kong marka sa pagsusulit.” Kung kumplementaryo ang gamit ng mga senyas na di-berbal at ng wika, nagsisilbing patibay ang una sa isinasaad ng wika.
2. Ang mga senyas na di-berbal ay maaaring gamitin sa halip na wika. Sa ating kultura, ang pagtango ng ulo ay ginagamit na panghalili sa salitang “oo”, ang pag-iling ng ulo ay ginagamit na panghalili sa salitang “hindi”. Matapos ang isang laro ng basketball, halimbawa, hindi na kailangang gumamit ng wika ang mga manlalaro upang ipahayag kung nanalo sila o natalo. Naipapahiwatig ang kanilang kasiyahan sa pagkapanalo o kaya nama'y kalungkutan sa pagkatalo sa pamamagitan ng galaw ng kanilang katawan.
3. Maaaring pabulaanan ng mga senyas na di-berbal ang isinasad ng wika. Alam na nating higit na ginagamit ng tao ang kanyang paningin kaysa pandinig. Sa mga senyas na di-berbal at ng wika, higit na pinaniniwalaan ng tagapakinig ang ipinahihiwatig ng una. Halimbawa, kung ang kasabay ng pangungusap na “Masaya naman ako” ay malamlam na mga mata at pilit na ngiti, dalwang mensaheng magkasalungat ang ikinukumunika. Nagiging suliranin ng tagapakinig kung alin sa dalawang mensahe ang dapat bigyan ng reaksiyon.
4. Upang ayusin ang daloy ng komunikasyon. Halimbawa nito ay ang paghipo sa braso upang itulak ang isang kalahok sa talakayan na magsalita. Ayon sa pananaliksik ni Patricio, nakatutulong ang ganitong senyas sa daloy ng talakayan.
Maraming kahulugan ang maaaring ibigay sa mga senyas na di-berbal. Upang maging higit na mabisang kaugnay ang mga senyas na ito ng mensaheng berbal, kailangang palagi nating isa-isip ang ilang katangian nito.
Mga Uri ng Komunikasyong Di-Berbal
1. Komunikasyon sa pamamagitan ng paghipo – Ito ay may tanging kahalagahan sa atin sapagkat ito ang unag paraan ng komunikasyong naranasan natin bilang sanggol. Ang pagkalong, pagyapos, o pagtapik sa atin ay nakatutulong sa pagpapatibay ng tiwala sa sarili. Habang tayo ay lumalaki, natututuhan nating gamitin ang paghipo upang ipahayag ang ating mga damdamin.
2. Komunikasyon sa pamamagitan ng espasyo – Ayon kay Edward Hall, ang uri ng ugnayang namamagitan sa mga tao ay maaaring ipahiwatig sa pamamagitan ng apat na uri ng distansiya: a) sa distansyang pampubliko, ang mga kalahok ay magkakalayo ng mga labindalawang talampakan o higit pa. Ang ugnayan ay pormal tulad ng namamagitan sa isang komunikasyong pampubliko; b) sa distansyang sosyal, ang mga kalahok ay magkakalyo ng mga apat hanggang pitong talampakan. Ito ay angkop sa mga talakayan ng mga mangangalakal at kombersasyon sa mga pagtitipon. Ang layong ito hanggang labindalawang talampakan naman ay angkop para sa mga pulong. Ang mga taongnasa loob ng silid na pinagdarausan ng pulong ngunit wala sa loob ng distansiyang ito ay hindi dapat maghinanakit kung hindi sila kabilang sa interaksiyon; c) sa distansyang personal, ang mga kalahok ay magkakalayo ng isa't kalahati hanggang apat na talampakan. Ang distansiyang ito ay para sa magkakaibigan o higit pang malapi na pakikipag-ugnayan; d) sa distansyang pangtapatan ng loob ang mga kalahok ay magkakalayo ng hindi hihigit sa labindalawang dali. Ang paksang tinatalakay ng mga kalahok ay kalimitang lihim. Ang tinig ay mahina at higit ang gamit ng mga senyas na di-berbal.
Isa pang aspeto ng komunikasyong ito ay ang paraan ng pag-aayos ng isang silid. Halimbawa, ang posisyon at kapangyarihan ng isang tao sa organisasyon ay maaring ikomunika sa pamamagitan ng ayos ng silid. Ang pinakabago sa mga empleyado ay maaaring idestino sa pinakamalapit sa pinto.
3. Komunikasyon sa pamamagitan ng oras – Karaniwan nang may iniuugnay tayong mensahe sa paraan ng paggamit ng oras. Pamilyar tayo sa tinatawag na “Filipino Time.” Ang mga Pilipino ay karaniwang sadyang nagpapahuli sa mga pagtitipon upang hindi masabing sabik sa pagdalo. Kaya't kapag nagkataong dumating sa takdang oras, hindi agad tumutuloy sa pagdarausang ng pagtitipon. Nagpapabalik-balik muna sa kalye upang magpalipas ng ilang sandali. Ang mga Kanluranin naman, tulad ng mga Amerikano, ay sadyang maagap at nasa oras. Marami pang halimbawa ang maibibigay natin: Ano ang mensaheng iniuugnay natin sa pagtunog ng telepono sa hatinggabi? Ano ang mensaheng iniuugnay natin sa matagal na pagsagot sa ating liham ng isang kaibigan? Ano ang mensaheng iniuugnay natin sa paanyayang ipinadala sa atin sa araw mismo ng pagtititpon?
4. Komunikasyon sa pamamagitan ng katahimikan – Ang katahimikan ay may ikinukumunika rin. Sa pamamagitan ng hindi pagkibo ay maaaring ipahiwatig ang ating pagdaramdam, pagkagalit, o ang kawalan ng hangaring makipag-uganayan.
Ang mga nabanggit ay halimbawa ng komunikasyong di-berbal. Ngunit higit na malinaw at tiyak ang kaugnayan sa komunikasyon ng mga halimbawang ibinigay nina Reusch at Kees na:
1. Komunikasyon sa pamamagitan ng senyas – Kabilang sa kategoryang ito ang lahat ng kumpas na ginagamit sa halip ng salita, bilang at pagbabantas. Mga halimbawa ay ang simpleng iisahing pantig na kumpas na ginagamit sa telebisyon upang sabihing oras na para sa patalastas o kaya'y ang higit na kumplikadong sistema ng kumpas na ginagamit ng mga bingi at pipi.
2. Komunikasyon sa pamamagitan ng aksiyon – Kabilang dito ang lahat ng uri ng paggalaw tulad ng paglakad o kaya'y pagkain. Ang paraan ng paggalaw ay maaaring bigyan ng kahulugan ng mga nakakakita. Halimbawa, mayroon tayong tinatawag na mahinhing lakad o nagmamadaling lakad o tamad na lakd. Ganoon din, ang pagmamadali sa pagkain ay maaaring iugnay sa laki ng gutom o sa paraan ng paggalaw sa hapag-kainan na itinuro sa atin.
3. Komunikasyon sa pamamagitan ng mga obheto – Kabilang dito ang lahat ng sadya at hindi sadyang pagpapakita ng mga obheto tulad ng mga alahas, damit, aklat, disenyo ng bahay, atbp. Halimbawa, ang singsing sa palasingsingan ng kaliwang kamay ay nagpapahiwatig na ang may suot ay may nobyo na; ang salamin sa mata ay nagbibigay daw ng impresyong matalino ang gumagamit nito bagama't ang angkop na kahulugan ay ang ikinukumunikang kalabuan ng mata ng nagsuuot ng salamin.
Ang tatlong ito, ang senyas, aksiyon at obheto, ay may higit pang angkop na gamit sa komunikasyong pasalita na nagsisilbing mensahe tulad ng ekspresyon ng mukha, pisikal na kaanyuan, paraan ng pagdadala sa sarili, paraan ng pagtingin sa tagapakinig, kumpas at paggalaw.
Mga Sanggunian:
Agravante, Josefina A. Komunikasyong Pasalita (Unang Edisyon). UP Press, 1990, pp. 76-79.
Hall, Edward. The Silent Language. New York: Fawcett, 1959.
Mehrabian, Albert, “Communication Without Words,” Psychology Today (September, 1968).
Patricio, Grace, “Reaction to Touch as Influenced by sex, Status and Body Contact Experience,” hindi nalathalang MA tesis, CSSP, UP, Abril, 1987.
Reusch, J. at J. Kees. Nonverbal Communication. Berkaley: University of California Press, 1956.
Kabuuang Epekto = .07 Berbal + .38 Tinig + .55 Mukha
Marahil ay sasabihin nating labis naman ang pagpapahalagang ibinibigay ng pormulang ito sa mga senyas na di-berbal tulad ng tinig at mukha. Marahil nga, ngunit kung iisipin natin kung gaano kalimit nating ginagamit ang ating mga mata kaysa ating mga tainga, mauunawaan natin kung bakit ganito na lamang ang pagpapahalaga ni Mehrabian sa mga senyas na di-berbal.
Sa katotohanan, malaki ang pagkakaugnay ng mga senyas na di-berbal at ng sagisag na berbal. Ang pagkakaugnay na ito ay nakikita sa paraan ng paggamit natin ng mga senyas na di-berbal.
Mga Paraan ng Paggamit ng mga Senyas na Di-Berbal
1. Ang mga senyas na di-berbal ay kapupunan ng komunikasyong berbal. Kalimitan, inuulit ng mga kumpas o ng mga aksiyon ang mga ideyang ipinahahayag sa pamamagitan ng wika. Halimbawa maaari nating sabayan ng kumpas na naglalarawan ang pangungusap na, “Ganito nang kataas ang aking bunsong kapatid.” O kaya naman ay maaaring sabayan ng ngiti ang pangungusap na, “Nasisiyahan ako sa nakuha kong marka sa pagsusulit.” Kung kumplementaryo ang gamit ng mga senyas na di-berbal at ng wika, nagsisilbing patibay ang una sa isinasaad ng wika.
2. Ang mga senyas na di-berbal ay maaaring gamitin sa halip na wika. Sa ating kultura, ang pagtango ng ulo ay ginagamit na panghalili sa salitang “oo”, ang pag-iling ng ulo ay ginagamit na panghalili sa salitang “hindi”. Matapos ang isang laro ng basketball, halimbawa, hindi na kailangang gumamit ng wika ang mga manlalaro upang ipahayag kung nanalo sila o natalo. Naipapahiwatig ang kanilang kasiyahan sa pagkapanalo o kaya nama'y kalungkutan sa pagkatalo sa pamamagitan ng galaw ng kanilang katawan.
3. Maaaring pabulaanan ng mga senyas na di-berbal ang isinasad ng wika. Alam na nating higit na ginagamit ng tao ang kanyang paningin kaysa pandinig. Sa mga senyas na di-berbal at ng wika, higit na pinaniniwalaan ng tagapakinig ang ipinahihiwatig ng una. Halimbawa, kung ang kasabay ng pangungusap na “Masaya naman ako” ay malamlam na mga mata at pilit na ngiti, dalwang mensaheng magkasalungat ang ikinukumunika. Nagiging suliranin ng tagapakinig kung alin sa dalawang mensahe ang dapat bigyan ng reaksiyon.
4. Upang ayusin ang daloy ng komunikasyon. Halimbawa nito ay ang paghipo sa braso upang itulak ang isang kalahok sa talakayan na magsalita. Ayon sa pananaliksik ni Patricio, nakatutulong ang ganitong senyas sa daloy ng talakayan.
Maraming kahulugan ang maaaring ibigay sa mga senyas na di-berbal. Upang maging higit na mabisang kaugnay ang mga senyas na ito ng mensaheng berbal, kailangang palagi nating isa-isip ang ilang katangian nito.
- Ang kahulugang ibinibigay natin sa mga senyas na di-berbal ay kailangang nababatay sa kabuuan ng kontekstong pinangyayarihan nito.
- Ang mga senyas na di-berbal ay maaaring sinasadyang gamitin o hindi sinasadya.
- Ang mga kahulugang iniuugnay sa mga senyas na di-berbal ay kalimitang ayon sa pinagkaisahan ngmga taong kabilang sa isang lipunan o kaya'y kultura.
Mga Uri ng Komunikasyong Di-Berbal
1. Komunikasyon sa pamamagitan ng paghipo – Ito ay may tanging kahalagahan sa atin sapagkat ito ang unag paraan ng komunikasyong naranasan natin bilang sanggol. Ang pagkalong, pagyapos, o pagtapik sa atin ay nakatutulong sa pagpapatibay ng tiwala sa sarili. Habang tayo ay lumalaki, natututuhan nating gamitin ang paghipo upang ipahayag ang ating mga damdamin.
2. Komunikasyon sa pamamagitan ng espasyo – Ayon kay Edward Hall, ang uri ng ugnayang namamagitan sa mga tao ay maaaring ipahiwatig sa pamamagitan ng apat na uri ng distansiya: a) sa distansyang pampubliko, ang mga kalahok ay magkakalayo ng mga labindalawang talampakan o higit pa. Ang ugnayan ay pormal tulad ng namamagitan sa isang komunikasyong pampubliko; b) sa distansyang sosyal, ang mga kalahok ay magkakalyo ng mga apat hanggang pitong talampakan. Ito ay angkop sa mga talakayan ng mga mangangalakal at kombersasyon sa mga pagtitipon. Ang layong ito hanggang labindalawang talampakan naman ay angkop para sa mga pulong. Ang mga taongnasa loob ng silid na pinagdarausan ng pulong ngunit wala sa loob ng distansiyang ito ay hindi dapat maghinanakit kung hindi sila kabilang sa interaksiyon; c) sa distansyang personal, ang mga kalahok ay magkakalayo ng isa't kalahati hanggang apat na talampakan. Ang distansiyang ito ay para sa magkakaibigan o higit pang malapi na pakikipag-ugnayan; d) sa distansyang pangtapatan ng loob ang mga kalahok ay magkakalayo ng hindi hihigit sa labindalawang dali. Ang paksang tinatalakay ng mga kalahok ay kalimitang lihim. Ang tinig ay mahina at higit ang gamit ng mga senyas na di-berbal.
Isa pang aspeto ng komunikasyong ito ay ang paraan ng pag-aayos ng isang silid. Halimbawa, ang posisyon at kapangyarihan ng isang tao sa organisasyon ay maaring ikomunika sa pamamagitan ng ayos ng silid. Ang pinakabago sa mga empleyado ay maaaring idestino sa pinakamalapit sa pinto.
3. Komunikasyon sa pamamagitan ng oras – Karaniwan nang may iniuugnay tayong mensahe sa paraan ng paggamit ng oras. Pamilyar tayo sa tinatawag na “Filipino Time.” Ang mga Pilipino ay karaniwang sadyang nagpapahuli sa mga pagtitipon upang hindi masabing sabik sa pagdalo. Kaya't kapag nagkataong dumating sa takdang oras, hindi agad tumutuloy sa pagdarausang ng pagtitipon. Nagpapabalik-balik muna sa kalye upang magpalipas ng ilang sandali. Ang mga Kanluranin naman, tulad ng mga Amerikano, ay sadyang maagap at nasa oras. Marami pang halimbawa ang maibibigay natin: Ano ang mensaheng iniuugnay natin sa pagtunog ng telepono sa hatinggabi? Ano ang mensaheng iniuugnay natin sa matagal na pagsagot sa ating liham ng isang kaibigan? Ano ang mensaheng iniuugnay natin sa paanyayang ipinadala sa atin sa araw mismo ng pagtititpon?
4. Komunikasyon sa pamamagitan ng katahimikan – Ang katahimikan ay may ikinukumunika rin. Sa pamamagitan ng hindi pagkibo ay maaaring ipahiwatig ang ating pagdaramdam, pagkagalit, o ang kawalan ng hangaring makipag-uganayan.
Ang mga nabanggit ay halimbawa ng komunikasyong di-berbal. Ngunit higit na malinaw at tiyak ang kaugnayan sa komunikasyon ng mga halimbawang ibinigay nina Reusch at Kees na:
1. Komunikasyon sa pamamagitan ng senyas – Kabilang sa kategoryang ito ang lahat ng kumpas na ginagamit sa halip ng salita, bilang at pagbabantas. Mga halimbawa ay ang simpleng iisahing pantig na kumpas na ginagamit sa telebisyon upang sabihing oras na para sa patalastas o kaya'y ang higit na kumplikadong sistema ng kumpas na ginagamit ng mga bingi at pipi.
2. Komunikasyon sa pamamagitan ng aksiyon – Kabilang dito ang lahat ng uri ng paggalaw tulad ng paglakad o kaya'y pagkain. Ang paraan ng paggalaw ay maaaring bigyan ng kahulugan ng mga nakakakita. Halimbawa, mayroon tayong tinatawag na mahinhing lakad o nagmamadaling lakad o tamad na lakd. Ganoon din, ang pagmamadali sa pagkain ay maaaring iugnay sa laki ng gutom o sa paraan ng paggalaw sa hapag-kainan na itinuro sa atin.
3. Komunikasyon sa pamamagitan ng mga obheto – Kabilang dito ang lahat ng sadya at hindi sadyang pagpapakita ng mga obheto tulad ng mga alahas, damit, aklat, disenyo ng bahay, atbp. Halimbawa, ang singsing sa palasingsingan ng kaliwang kamay ay nagpapahiwatig na ang may suot ay may nobyo na; ang salamin sa mata ay nagbibigay daw ng impresyong matalino ang gumagamit nito bagama't ang angkop na kahulugan ay ang ikinukumunikang kalabuan ng mata ng nagsuuot ng salamin.
Ang tatlong ito, ang senyas, aksiyon at obheto, ay may higit pang angkop na gamit sa komunikasyong pasalita na nagsisilbing mensahe tulad ng ekspresyon ng mukha, pisikal na kaanyuan, paraan ng pagdadala sa sarili, paraan ng pagtingin sa tagapakinig, kumpas at paggalaw.
Mga Sanggunian:
Agravante, Josefina A. Komunikasyong Pasalita (Unang Edisyon). UP Press, 1990, pp. 76-79.
Hall, Edward. The Silent Language. New York: Fawcett, 1959.
Mehrabian, Albert, “Communication Without Words,” Psychology Today (September, 1968).
Patricio, Grace, “Reaction to Touch as Influenced by sex, Status and Body Contact Experience,” hindi nalathalang MA tesis, CSSP, UP, Abril, 1987.
Reusch, J. at J. Kees. Nonverbal Communication. Berkaley: University of California Press, 1956.
Remembering Randy
I was cleaning my closet when a piece of folded paper fall from one of my old books. I opened the page and it was a poem written by my former UP professor Randy M. Bustamante. He was my teacher in Humanities I during my first ever semester in college, the year was 2000. During that time this subject is taught in English unlike now that it is taught in Filipino. I miss Sir Randy, he was the one who told me that I can be a good theater actor after I portray Caliban in Shakespearean novel, The Tempest. But acting on stage was not my priority then since I'm taking up Business Administration that time. By the way, here is the poem that I want to share with you"
REMEMBERING NOAH
And then God remembered Noah...
Genesis 8:1
Not that God
had forgotten, no:
the violence of man's
forgetfulness churned
the waters of the world
and the ocean above
came rushing down
to meld with the swelling seas,
re-calling the darkness
before the the speaking of light.
The voice of the rain
seeped into the ark,
daring the huddled bodies
re-member tree-limbs
mountain-face, earth-skin,
but the terrible wetness
had blurred their sight.
Then God breathed on everything
(hair and feather, fleece and hide)
and downpour and deluge dried.
The ark beneath benevolent arch
opened to the flapping of wings,
rumble of hooves, wild, grateful joy,
for memory is mercy
and the heart of the remembering God
a vast dry land strewn with iridescence
and lushness, yes, unforgettable lushness.
REMEMBERING NOAH
And then God remembered Noah...
Genesis 8:1
Not that God
had forgotten, no:
the violence of man's
forgetfulness churned
the waters of the world
and the ocean above
came rushing down
to meld with the swelling seas,
re-calling the darkness
before the the speaking of light.
The voice of the rain
seeped into the ark,
daring the huddled bodies
re-member tree-limbs
mountain-face, earth-skin,
but the terrible wetness
had blurred their sight.
Then God breathed on everything
(hair and feather, fleece and hide)
and downpour and deluge dried.
The ark beneath benevolent arch
opened to the flapping of wings,
rumble of hooves, wild, grateful joy,
for memory is mercy
and the heart of the remembering God
a vast dry land strewn with iridescence
and lushness, yes, unforgettable lushness.
My First Sexperience
Hello, everyone! Bago ko simulan ang serye ng aking mga same sex escapades nais kong magsimula sa pinakaumpisa kung saan at paano ko nalaman ang aking tunay na pagkatao.
Sa totoo lang maraming pangyayari sa buhay ko na hanggang ngayon ay may kaakibat na katanungan. Medyo magulo kasi ang buhay ko. Hindi malaman kung saan ako pero alam ko kung sino ako at tanggap ko kung ano ako at kung ano ang buhay na hawak ko ngayon.
Ako siguro ang basurang hindi matapon-tapon dahil kahit papaano recyclable. Ako ang papel na kahit punit-punitin mo at ibaon sa lupa ay papael pa rin. Masyadong matalinghaga. Kahit saan ako pumunta ay walang direksiyon ang aking tinatahak. Kasi kung saan saan ako napapadpad. Kung sinu-sino ang mga taong nakikilala ko't nakakasalamuha. Maraming sahig, lapag at kama na ang aking natulugan. Iba't ibang uri na ng plato ang aking nakainan.
Akala ng marami sadya lang ganun ang buhay ko at ginusto ko ang lahat ng mga nangyari pero sa totoo lang ay masama ang loob ko sa naging takbo ng aking buhay. Subalit sa dami ng hirap na naranasan ko - problema sa pamilya, paaralan, lipunan at maging sa sarili ko - kahit papaano ay nakaka-survive naman ako kahit mag-isa na lang ako sa buhay ngayon. Malaki pa rin ang pasasalamat ko sa Diyos dahil salat man ako sa pera o gamit, mayaman naman ako sa kaibigan na handang tumulong sa akin. Over sa kadramahan ang buhay ko na pwedeng talunin ang mga paulit-ulit na tema ng mga teleserye at umarangkada sa tv ratings. Anyway, narito ang isa sa mga adventures ko. Hindi ito ang itinuturing kong first sexperience pero ito ang simula ng aking pagkatuto sa seks.
Anong taon kayo nagkaroon ng curiosity about sex? Homo sex? Iba pa yung sexperience, huh? Well, i think most of you happened this curiosity during your teenage years. For me, sa maniwala kayo o sa hindi, nagkaroon ako ng curiosity at the age of 5 pero saglit iyong nawala noong pumasok na ako sa elementarya. Ngunit bumalik ito noong nasa grade 4 na ko. Paano nangyari ito? Here's my story... (harps playing)
I was 4 years old when my parents got separated. Tatlo kaming magkakapatid at pinaghatian kami after ng hiwalayan. My kuya stayed in my father's side, isinama naman kaming dalawa ng bunso kong kapatid na babae ng nanay ko sa Bicol. Bumalik ulit sa Manila ang nanay ko at isinaman niya ang kapatid kong babae. I lived with my two uncles sa bahay ng lolo't lola ko. Wala lagi sa bahay ang grandparents ko dahil lagi silang nasa bukid at inaasikaso ang aming palayan at iba pang taniman. Ang isa ko namang tito, si Uncle Sammy ay nag-aaral ng hayskul sa kabilang bayan kaya umuuwi lang siya sa bahay kapag weekends. Kami lamang dalawa ni Uncle Junior ang nasa bahay. Mga 19 noon si Uncle Jun at talagang nasa kasibulan ng pagiging teenager. Spoiled ako kay Uncle Jun kasi kapag may perang pinapadala ang tiyahin kong nasa Singapore, binibigyan niya ako. Magkatabi rin kaming natutulog at minsan sa ibabaw ng kanyang tiyan ako natutulog.
Isang gabi, naalimpungatan ako nang may maramdaman akong matigas na bagay ang pilit na pumapasok sa aking bibig. May isang gaserang nakasindi sa sala at may siwang ang itaas ng awing kuwarto kaya may kaunting liwanag ang pumapasok sa silid. Nakita ko ang hita ni Uncle Jun sa itaas ng aking ulo at nakatutok nga sa aking bunganga ang kanyang naghuhumindig na sandata. Hindi ko alam kung anong nag-udyok sa akin at ibunuka ko ang aking bibig at isinubo ang pagkalalaki ni Uncle. Ilang minuto rin kami sa ganoong ayos hanggang maramdaman kong lalong tumigas ang kanyang ari. Maya't maya pa ay may nalasahan akong medyo manamis-namis at maalat-alat na likidong lumabas sa kanyang ari subalit nilunok ko iyon. Hindi ko pa alam noon kung ano ang ginawa namin subalit naulit pa iyon nang ilang beses sa tuwing matutulog si Uncle Jun nang nakainom.
Isang hapon, pagdating ko sa bahay galing sa maghapong paglalaro, ay naabutan ko si Uncle Jun na may kainuman sa bahay. Hindi ko sila masyadong kilala dahil puro mga bata lang ang kilala ko sa aming baryo. Lima silang lahat at lahat sila ay may mga itsura. Napansin ko ang isang lalaking may pilat sa mukha na ngumiti sa akin. Medyo natakot ako sa kanyang itsura.
"Iyan na ba si Bobby? Ang laki na, ah!"
"Bobby, halika rito," sabi ni Uncle Jun.
Lumapit ako kay Uncle Jun at umupo sa kanyang hita.
"Siya si Uncle Greg mo, ang nanay niya at ang lolo mo ay magpinsan," pakilala ni Uncle sa lalaking may pilat sa pisngi.
Lumapit ako kay Uncle Greg para magmano kasi ganoon talaga ang ginagawa ng mga bata sa mga mas matatanda sa kanila. Pagkatapos kong magmano ay ginulo ni Uncle Greg ang buhok ko.
"Guwapo naman nitong pamangkin ko! Magiging habulin ito ng tsiks paglaki nito."
"Siyempre mana sa akin," biro ni Uncle Jun.
Totoo namang guwapo si Uncle Jun. Actually, nagmula talaga sa lahi ng magagandang itsura ang nanay ko. Marami ngang taga-baryo namin ang nagkakagusto noon sa nanay ko pero ambisyosa ang nanay ko at hindi niya pinangarap na makapag-asawa ng taga-roon. Nagtrabaho siya sa Maynila at doon niya nakilala ang tatay ko.
"Patagayin mo nga iyang pamangkin mo. Tingnan natin kung makakaya niya ang lasa ng alak," sabi ni Uncle Greg kay Uncle Jun.
"Sige pero itong beer na lang ipainom natin. Masyadong matapang ang gin," sagot ni Uncle Jun.
Ibinigay sa akin ni Uncle Jun ang baso ng San Miguel Beer. Napangiwi ako. Mapait pero masarap. Nilagok ko ang lahat ng laman niyon.
Nagpalakpakan silang lahat. Medyo nahilo naman ako kaya nahiga ako sa tabi ni Uncle Jun. "Antok na ako, Uncle," sabi ko.
"Kumain ka na muna," sabi ni Uncle Jun.
"Ako na lang kukuha ng pagkain niya," alok ni Uncle Greg. Pumunta siya sa kusina at pagbalik ay may dala na siyang isang platong kanin at isang mangkok ng ginataang manok. Siguro ay nanalo sila sa sabungan kaya may dala silang manok at nakabili pa ng alak.
Bumangon ako sa pagkakahiga at umupo sa tabi ni Uncle Greg. Tahimik akong kumain habang tuloy naman sina Uncle sa pag-iinuman. Kaunti lang ang nakain ko dahil nahilo talaga ako dun sa nainom kong beer. Bumalik agad ako sa pagkakahiga sa tabi ni Uncel Jun nang hindi man lang nakakapag-toothbrush. Nakatulog agad ako marahil ay hindi lang sa beer kundi dahil na rin sa pagod sa maghapong paglalaro.
Naalimpungatan ako nang may malamig na bagay na tumutusok sa aking pisngi. Pagmulat ko ng mga mata ay nakita ko ang ari ng lalaki sa aking harapan. Si Uncle Jun, naisip ko, kaya isinubo ko iyon. Subalit nagtaka ako nang maramdaman kong may maliit na bilog akong naramdaman sa paligid ng aring nakasubo sa aking bibig. Nanlaki ang aking mga mata nang makita kong may pilat ang muka ng lalaking nagmamay-ari ng naghuhumindig na sandata. Si Uncle Greg! Iluluwa ko na sana ang kanyang ari pero hinawakan niya ang aking ulo at lalo pang isinubsob sa kanyang harapan. Muntik na akong mabilaukan sa kanyang ginawa. Hinayaan ko na lamang siya na mag-urong sulong sa aking bibig hanggang sa tumigil siya. Nakiramdam muna ako hanggang sa lumambot ang kanyang ari. Iniluwa ko iyon at bumangon ako sa pagkakahiga. Nakatulog pala si Uncle Greg. Nasa sala pa rin ako. Nakita ko sa kabilang sofa si Uncle Jun na nakahilata sa sobrang kalasingan. Lumipat naman ako sa kuwarto at itinuloy ko na ang aking pagtulog.
Simula noon, wala nang nangyari sa amin ni Uncle Jun. Marahil ay naikuwento niya iyon kay Uncle Greg at pinagsabihan siya nito. (Ngunit ang sexperience ko kay Uncle Greg ay nagpatuloy hanggang lumipat sila ng bahay noong ako ay 12 years old na.)
Pinilit ko namang kalimutan ang mga pangyayaring iyon pero nakapako na sa isip ko ang mga bagay na iyon. Medyo nawala na 'yung curiosity ko pinahanda ako ng tiyuhin ko para sa pagpasok ko ng grade 1 sa aming barangay elementary school.
Well bitin kayo noh? Bata pa kasi ako niyan at wala pang kamwuang-muwang. Patikim pa lang yan. Mabuti nga at hindi niya ako ni-rape. Baka nasiraan na ako ng bait kung ginawa niya iyon.
Marami pang adventures ni Ma-El na mangyayari... Ang aking curiosity sa sex na patuloy na gumulo sa isip ko sa halip na laro at aral ang pagtuunan ng pansin.
Abangan!!!
Sa totoo lang maraming pangyayari sa buhay ko na hanggang ngayon ay may kaakibat na katanungan. Medyo magulo kasi ang buhay ko. Hindi malaman kung saan ako pero alam ko kung sino ako at tanggap ko kung ano ako at kung ano ang buhay na hawak ko ngayon.
Ako siguro ang basurang hindi matapon-tapon dahil kahit papaano recyclable. Ako ang papel na kahit punit-punitin mo at ibaon sa lupa ay papael pa rin. Masyadong matalinghaga. Kahit saan ako pumunta ay walang direksiyon ang aking tinatahak. Kasi kung saan saan ako napapadpad. Kung sinu-sino ang mga taong nakikilala ko't nakakasalamuha. Maraming sahig, lapag at kama na ang aking natulugan. Iba't ibang uri na ng plato ang aking nakainan.
Akala ng marami sadya lang ganun ang buhay ko at ginusto ko ang lahat ng mga nangyari pero sa totoo lang ay masama ang loob ko sa naging takbo ng aking buhay. Subalit sa dami ng hirap na naranasan ko - problema sa pamilya, paaralan, lipunan at maging sa sarili ko - kahit papaano ay nakaka-survive naman ako kahit mag-isa na lang ako sa buhay ngayon. Malaki pa rin ang pasasalamat ko sa Diyos dahil salat man ako sa pera o gamit, mayaman naman ako sa kaibigan na handang tumulong sa akin. Over sa kadramahan ang buhay ko na pwedeng talunin ang mga paulit-ulit na tema ng mga teleserye at umarangkada sa tv ratings. Anyway, narito ang isa sa mga adventures ko. Hindi ito ang itinuturing kong first sexperience pero ito ang simula ng aking pagkatuto sa seks.
Anong taon kayo nagkaroon ng curiosity about sex? Homo sex? Iba pa yung sexperience, huh? Well, i think most of you happened this curiosity during your teenage years. For me, sa maniwala kayo o sa hindi, nagkaroon ako ng curiosity at the age of 5 pero saglit iyong nawala noong pumasok na ako sa elementarya. Ngunit bumalik ito noong nasa grade 4 na ko. Paano nangyari ito? Here's my story... (harps playing)
I was 4 years old when my parents got separated. Tatlo kaming magkakapatid at pinaghatian kami after ng hiwalayan. My kuya stayed in my father's side, isinama naman kaming dalawa ng bunso kong kapatid na babae ng nanay ko sa Bicol. Bumalik ulit sa Manila ang nanay ko at isinaman niya ang kapatid kong babae. I lived with my two uncles sa bahay ng lolo't lola ko. Wala lagi sa bahay ang grandparents ko dahil lagi silang nasa bukid at inaasikaso ang aming palayan at iba pang taniman. Ang isa ko namang tito, si Uncle Sammy ay nag-aaral ng hayskul sa kabilang bayan kaya umuuwi lang siya sa bahay kapag weekends. Kami lamang dalawa ni Uncle Junior ang nasa bahay. Mga 19 noon si Uncle Jun at talagang nasa kasibulan ng pagiging teenager. Spoiled ako kay Uncle Jun kasi kapag may perang pinapadala ang tiyahin kong nasa Singapore, binibigyan niya ako. Magkatabi rin kaming natutulog at minsan sa ibabaw ng kanyang tiyan ako natutulog.
Isang gabi, naalimpungatan ako nang may maramdaman akong matigas na bagay ang pilit na pumapasok sa aking bibig. May isang gaserang nakasindi sa sala at may siwang ang itaas ng awing kuwarto kaya may kaunting liwanag ang pumapasok sa silid. Nakita ko ang hita ni Uncle Jun sa itaas ng aking ulo at nakatutok nga sa aking bunganga ang kanyang naghuhumindig na sandata. Hindi ko alam kung anong nag-udyok sa akin at ibunuka ko ang aking bibig at isinubo ang pagkalalaki ni Uncle. Ilang minuto rin kami sa ganoong ayos hanggang maramdaman kong lalong tumigas ang kanyang ari. Maya't maya pa ay may nalasahan akong medyo manamis-namis at maalat-alat na likidong lumabas sa kanyang ari subalit nilunok ko iyon. Hindi ko pa alam noon kung ano ang ginawa namin subalit naulit pa iyon nang ilang beses sa tuwing matutulog si Uncle Jun nang nakainom.
Isang hapon, pagdating ko sa bahay galing sa maghapong paglalaro, ay naabutan ko si Uncle Jun na may kainuman sa bahay. Hindi ko sila masyadong kilala dahil puro mga bata lang ang kilala ko sa aming baryo. Lima silang lahat at lahat sila ay may mga itsura. Napansin ko ang isang lalaking may pilat sa mukha na ngumiti sa akin. Medyo natakot ako sa kanyang itsura.
"Iyan na ba si Bobby? Ang laki na, ah!"
"Bobby, halika rito," sabi ni Uncle Jun.
Lumapit ako kay Uncle Jun at umupo sa kanyang hita.
"Siya si Uncle Greg mo, ang nanay niya at ang lolo mo ay magpinsan," pakilala ni Uncle sa lalaking may pilat sa pisngi.
Lumapit ako kay Uncle Greg para magmano kasi ganoon talaga ang ginagawa ng mga bata sa mga mas matatanda sa kanila. Pagkatapos kong magmano ay ginulo ni Uncle Greg ang buhok ko.
"Guwapo naman nitong pamangkin ko! Magiging habulin ito ng tsiks paglaki nito."
"Siyempre mana sa akin," biro ni Uncle Jun.
Totoo namang guwapo si Uncle Jun. Actually, nagmula talaga sa lahi ng magagandang itsura ang nanay ko. Marami ngang taga-baryo namin ang nagkakagusto noon sa nanay ko pero ambisyosa ang nanay ko at hindi niya pinangarap na makapag-asawa ng taga-roon. Nagtrabaho siya sa Maynila at doon niya nakilala ang tatay ko.
"Patagayin mo nga iyang pamangkin mo. Tingnan natin kung makakaya niya ang lasa ng alak," sabi ni Uncle Greg kay Uncle Jun.
"Sige pero itong beer na lang ipainom natin. Masyadong matapang ang gin," sagot ni Uncle Jun.
Ibinigay sa akin ni Uncle Jun ang baso ng San Miguel Beer. Napangiwi ako. Mapait pero masarap. Nilagok ko ang lahat ng laman niyon.
Nagpalakpakan silang lahat. Medyo nahilo naman ako kaya nahiga ako sa tabi ni Uncle Jun. "Antok na ako, Uncle," sabi ko.
"Kumain ka na muna," sabi ni Uncle Jun.
"Ako na lang kukuha ng pagkain niya," alok ni Uncle Greg. Pumunta siya sa kusina at pagbalik ay may dala na siyang isang platong kanin at isang mangkok ng ginataang manok. Siguro ay nanalo sila sa sabungan kaya may dala silang manok at nakabili pa ng alak.
Bumangon ako sa pagkakahiga at umupo sa tabi ni Uncle Greg. Tahimik akong kumain habang tuloy naman sina Uncle sa pag-iinuman. Kaunti lang ang nakain ko dahil nahilo talaga ako dun sa nainom kong beer. Bumalik agad ako sa pagkakahiga sa tabi ni Uncel Jun nang hindi man lang nakakapag-toothbrush. Nakatulog agad ako marahil ay hindi lang sa beer kundi dahil na rin sa pagod sa maghapong paglalaro.
Naalimpungatan ako nang may malamig na bagay na tumutusok sa aking pisngi. Pagmulat ko ng mga mata ay nakita ko ang ari ng lalaki sa aking harapan. Si Uncle Jun, naisip ko, kaya isinubo ko iyon. Subalit nagtaka ako nang maramdaman kong may maliit na bilog akong naramdaman sa paligid ng aring nakasubo sa aking bibig. Nanlaki ang aking mga mata nang makita kong may pilat ang muka ng lalaking nagmamay-ari ng naghuhumindig na sandata. Si Uncle Greg! Iluluwa ko na sana ang kanyang ari pero hinawakan niya ang aking ulo at lalo pang isinubsob sa kanyang harapan. Muntik na akong mabilaukan sa kanyang ginawa. Hinayaan ko na lamang siya na mag-urong sulong sa aking bibig hanggang sa tumigil siya. Nakiramdam muna ako hanggang sa lumambot ang kanyang ari. Iniluwa ko iyon at bumangon ako sa pagkakahiga. Nakatulog pala si Uncle Greg. Nasa sala pa rin ako. Nakita ko sa kabilang sofa si Uncle Jun na nakahilata sa sobrang kalasingan. Lumipat naman ako sa kuwarto at itinuloy ko na ang aking pagtulog.
Simula noon, wala nang nangyari sa amin ni Uncle Jun. Marahil ay naikuwento niya iyon kay Uncle Greg at pinagsabihan siya nito. (Ngunit ang sexperience ko kay Uncle Greg ay nagpatuloy hanggang lumipat sila ng bahay noong ako ay 12 years old na.)
Pinilit ko namang kalimutan ang mga pangyayaring iyon pero nakapako na sa isip ko ang mga bagay na iyon. Medyo nawala na 'yung curiosity ko pinahanda ako ng tiyuhin ko para sa pagpasok ko ng grade 1 sa aming barangay elementary school.
Well bitin kayo noh? Bata pa kasi ako niyan at wala pang kamwuang-muwang. Patikim pa lang yan. Mabuti nga at hindi niya ako ni-rape. Baka nasiraan na ako ng bait kung ginawa niya iyon.
Marami pang adventures ni Ma-El na mangyayari... Ang aking curiosity sa sex na patuloy na gumulo sa isip ko sa halip na laro at aral ang pagtuunan ng pansin.
Abangan!!!
Subscribe to:
Posts (Atom)